Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Rozdziałi.JAKOPiSYWAĆGATUNKiWYPOWiEDZi?–POLSKiEiAMERYKAŃSKiE...
nie(wybórodpowiednichśrodkówjęzykowych),interpersonalną-ustanawiając
relacjemiędzyludzkie(wybórmodelumodalności)itekstową-tworzącdyskurs
(strukturatematyczno-rematyczna,spójność).Temetafunkcjetworząsprzężenie
pomiędzyjęzykiemiświatempozajęzykowym.Wodniesieniudobadańgenolo-
gicznychgłównązasługąlingwistykisystemowo-funkcjonalnejjestanalizami-
krogatunków,któretworzątekstybardziejzłożone,tzw.makrogatunki(Christie,
Martin42).
SuzanneEggins43twierdzi,żekoncepcjagatunkumazastosowaniedoopisu
wpływukontekstukulturowegonajęzykpoprzezbadaniedokładniewyreżyse-
rowanychstruktur,któreróżnekulturyinstytucjonalizująjakosposobyosiągania
celów.Bezwzględunato,wjakigatunekjesteśmyzaangażowaniijakijestrejestr
danejsytuacji,naszestanowiskoideologiczne,tj.posiadaneprzeznaswartości
(uświadamianeinieuświadamiane)orazperspektywy,nabywanepoprzezwę-
drówkęprzezkulturę,mająwpływnaużyciejęzyka.Żadentekstniejestwolny
odkontekstu,rejestruczygatunku,awięcżadentekstniejestwolnyodideologii.
Językjestużywanypoto,byodkodowaćposzczególnestanowiskaiwartości.Ak-
tywnietworzynaszpoglądnaświat.Używającjęzyka,możemyopieraćsięsta-
nowiskomideologicznymzakodowanymwtekstachikwestionowaćje.Zgodnie
zkoncepcjąMartina44doszczegółowegoopisutekstównależyzastosowaćpięć
podstawowychsystemów:ideacji,oceny,koniunkcji,identyfikacjiicykliczności.
Systemytedostarczajądalszychnarzędzilingwistycznychdoanalizydyskursów
igatunkównabardziejszczegółowympoziomie.
Ideacjakoncentrujesięnatreścidyskursu-natym,jakiegorodzajudziałania
sąpodejmowaneijakopisanisąuczestnicytychdziałań,jaksąoneklasyfikowa-
neizczegosięskładają.Dotyczytego,wjakisposóbnaszedoświadczenierze-
czywistości(materialnejisymbolicznej)jestinterpretowanewdyskursie.Ocena
jestsystememznaczeniainterpersonalnego,któreodwołujesiędotenorurejestru.
Związanajestzewaluacją-negocjowanymiwtekściepostawami,siłązaangażo-
wanychuczućorazsposobamiujmowaniawartościidobieraniaodbiorców.Auto-
rzystosujązasobyocenydonegocjowaniaswoichrelacjispołecznych,tzn.swo-
ichodczućorzeczachiludziachzaangażowanychwdyskurs.Wramachanalizy
systemuocenydanegodyskursunależyzbadać,wjakisposóbautorzywyrażają
postawy,następnie,jakwzmacniająjeiprzypisujądookreślonychźródeł.Istnieją
trzypodstawowetypypostaw:wyrażająceemocje(afekt),oceniającecharakter
(osąd)ioceniającewartośćrzeczy(ocena).Analizaocenystałasięważnymob-
szarembadańSFL.
42F.Christie,ClassroomDiscourseAnalysis:AFunctionalPerspective,Londyn2002;J.R.
Martin,WorkingwithFunctionalGrammar,Londyn1997.
43S.Eggins,AnIntroductiondoSystemicFunctionalGrammar,Londyn2005.
44J.R.Martin,EnglishText:System...
