Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
przekrwieniategonarządu.Naczynialimfatyczneżołądkatworząbogatąsieć
wwarstwiepodśluzowej,zktórejprzechodządomięśniówkiizrębubłonyśluzowej.
Błonaśluzowawpustuzawieraskupieniagruczołówwydzielającychmukopro-
teiny.Wczęścitrzonuidnażołądkawystępujągruczoływłaściwe,zajmujące75%
całkowitejgrubościbłonyśluzowej.Gruczołytesązbudowanezczterechtypów
komórek,wtymtakżekomórekokładzinowychprodukującychkwassolny,sub-
stancjegrupowekrwiorazczynnikwewnętrznywiążącywitaminęB
12iprzenoszą-
cyjądomiejscajejwchłanianiawdystalnymodcinkujelitakrętego.Upodstawy
cewekgruczołowychdnaitrzonużołądkawystępująskupionekomórkigłówne,za-
wierającepepsynogenyaktywowanedopepsynwpH1,8–3,5.Częśćodźwierniko-
ważołądkazawierakomórkiprodukująceśluzobojętnyorazkomórkiwytwarzające
gastrynę.Wgruczołachżołądka,takjakwcałymprzewodziepokarmowym,sąroz-
proszonekomórkiwewnątrzwydzielnicze,produkująceopróczgastrynyrównieżse-
rotoninę,somatostatynę,substancjęP,wazoaktywnypolipeptydjelitowy(VIP),
bombezynęiglukagon.Całąpowierzchniębłonyśluzowejżołądkawyścielajedno-
rodnynabłonekutworzonyprzezkomórkiwalcowate,zawierającebardzoliczne
ziarnistościśluzowe.Nabłonektenpodlegastałej,dynamicznejwymianie.Wciągu
minutyulegazłuszczeniuok.500tys.komórek.Wwynikuzłuszczeniaiprocesów
odnowycałkowitawymiananabłonkanastępujewciągu2–6dni.
Integralnośćnabłonkaodgrywaistotnąrolęwtzw.śluzówkowejbarierzeżołąd-
ka(barieraelektrolitowa),polegającejnazapobieganiuprzechodzeniujonówwodo-
rowychzeświatłażołądkadokrwi,ajonówsodowychipotasowychorazbiałek
wkierunkuprzeciwnym.Barierętęzłatwościąpokonująniezdysocjowanesłabe
kwasyorganiczneorazlipofilowenieelektrolity.
Barieraśluzówkoważołądkamożeulecnaruszeniuprzezkwasy(octowy,ma-
słowy,salicylowyiacetylosalicylowy),alkoholetylowywstężeniachpowyżej
10%,składnikidymutytoniowego,mocznik,solekwasówżółciowych,chemiotera-
peutykiipromieniowaniejonizujące.Kwasacetylosalicylowywkwaśnymśrodo-
wiskużołądka,jakosubstancjaniezjonizowanaiłatworozpuszczalnawtłuszczach,
dyfundujeprzezbłonękomórkową.Wśrodowiskuobojętnymwnętrzakomórki
kwastenulegajonizacjiiwywieradziałaniecytotoksyczne,coprowadzidouszko-
dzeniabarieryśluzówkowej.Uaktywnionywówczaspepsynogentrawitkanki,
uszkadzanaczyniakrwionośne,czegoskutkiemsąkrwawienia.
Jeżeliczynnikszkodliwydziałasporadycznie,topowstającezmianymającha-
rakterodwracalny.Długotrwałedziałanietegoczynnikaprowadzidoprzewlekłych,
nieodwracalnychzmianzapalnychbłonyśluzowej,comożesprzyjaćpowstawaniu
wrzodutrawiennego.
Uszkodzeniebarieryśluzówkowejlubniedokrwieniebłonyśluzowejprowadzi
doostregostanuzapalnegożołądka,charakteryzującegosięnaciekamizapalny-
mi,główniezgranulocytów,bezwidocznychzmianwwarstwiegruczołowej.
Zmianytemogąprzejawiaćsięmiernymobrzękieminieznacznymprzekrwieniem,
atakżekrwotocznyminadżerkami.Zależnieodstopniauszkodzenianabłonkapo-
wierzchniowegoostrezapalenieżołądkamożeprzyjmowaćpostaćkrwotocznąlub
wrzodziejącą.
Przewlekłezapalenieżołądkajestwieloetapowymidługotrwałymprocesem
chorobowym,prowadzącymdozanikugruczołówwłaściwychiichmetaplazji.Ce-
chącharakterystyczną,odróżniającąjeodzapaleniaostrego,jestobecnośćnacie-
kówzapalnychzlimfocytówikomórekplazmatycznychwwarstwiegruczołowej
12
