Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
JarosławRokicki
1931–1958.Obajzacentralnyobszarmyśliludzkiejikulturyuznaliświatznaczeń,co
dziękikontynuatorom(m.in.C.Levi-Straussowi,R.Barthes’owi,J.R.Searle’owi)dopro-
wadziłowlatachsześćdziesiątychXXwiekudoprzesunięciaklasycznegoparadygmatu
badawczegoantropologiispołecznej,definiującegokulturęjako„sposóbżyciapewnego
ludu”15,nadrugiplan.Wlatachsiedemdziesiątychmożnajużbyłouznać,żezworni-
kiembadańnadmyśląikulturąjestsemiotyka.Trzebajednakzauważyć,żeobaujęcia
prowadziłydocałkowicieodmiennychkonkluzji.Strukturalizmwywodzącysięzmyśli
deSaussure’awkonsekwencjiprowadziłdoDerridowskiejkoncepcjipostmodernizmu,
zmierzającej„doujmowaniaświataznaczeńjakosamodzielnejrzeczywistości[wktórej
znakwystępuje–J.R.]jakoautonomicznywytwórumysłucałkowicieoderwanyod
przedmiotu,araczejprzedmiotupozbawiony”16.Tozkoleipozwalałonatraktowanie
znaków„jakoswobodnychwytworówumysłu,niepodlegającychinnymokreśleniomniż
subiektywne”17.Peircenatomiastprzypisywałznaczeniom„przedmiotoweodniesienie
iprzedmiotowąważność,(...)[ponieważ–J.R.]światznakówniemanigdypełnej
autonomii,gdyżznakjestzawszeznakiemczegoś,czyliprzedmiotu,zktórymjest
związany”18.Tozkoleiniepozwalananiekończącąsięinterpretacjęznakówprzezinne
znaki,ponieważkoncepcjapoznania-znakuPeirce’a„ma(...)charakterrealistyczny,
odrzucaidealizmpoznawczywsamymswymzałożeniu.Przedmiotniejestprzez
myślwytwarzany,leczprzezniąodkrywany”19.Miejmyjednaknadzieję,żetoważne
rozróżnienieniepowinnostaćsięprzeszkodą,byśrodowiskokulturoznawcze–wtym
przedstawicieledziedzinzajmującychsiękulturą,aniemającynawizytówkachokreślenia
„kulturoznawca”–zgodzilisięuznaćjęzyk,semiozę,teorięznakówczysemiotykęza
wspólnąmetodologicznąpłaszczyznęłączącąnaukiokulturze.
Instytucjonalizacja
Nastronieinternetowejhttp://www.uczelnie.pl/udałomisięznaleźć32ośrodki
kształcącenastudiachdyplomowychwzakresiekulturoznawstwa.Zakrestenjestjednak
bardzoobszerny,ponieważnaukiokulturzesąbardzorozczłonkowane,apozatym
kulturoznawstwostałosięrodzajemstudiów,naktórychmieścisięiamerykanistyka,
iarcheologia,atakżereligioznawstwoiwieleinnychspecjalności.Kulturoznawstwo
byłoiciąglejestuznawanezarodzajworka,doktóregomożnawrzucićspecjalności
szukająceswoichkierunków.Nawettakszerokorozumianykierunekmożemiećswoją
tożsamość.Należyjejposzukiwaćwwiedzyłączącejto,coludziewiedząoswojejinie
tylkoswojejkulturzewsensienarodowymczyetnicznym,zwiedząouniwersalnej,
wielowymiarowej,kulturzeczłowieka.Wiedzatajestpełnasporówidylematówzarówno
wwarstwieontologicznej,jakimetodologicznej.Możemyjednaktesporyidylematy
zdefiniować,„ustabilizować”tak,abyznajdowaćwspólnepłaszczyznyporozumienia.
PrzezlatanieistniałowPolscekulturoznawstwojakokierunekmającyprawodo
nadawaniastopniitytułów.Udałosięjednaktakieprawouzyskać.Zgodniezuchwałą
15G.Mathews,Supermarketkultury,PIW,Warszawa2005,s.21.
16H.Buczyńska-Garewicz,Znak,wartość,znaczenie.Szkiceofilozofiiamerykańskiej,Książka
iWiedza,Warszawa1975,s.19.
17Ibidem,s.18.
18Ibidem,s.18.
19Ibidem,s.22–23.
