Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturoznawstwojakowiedza:przedmiot,metody,instytucje
31
Wzakresiemetodologii,azwłaszczastosowaniaprocedurbadawczychwsocjologii
wciążdominujeopisywanyjużwcześniejspórpomiędzy:
a)naturalizmemiantynaturalizmemoraz,
b)redukcjonizmemiantyredukcjonizmem.
WodniesieniudosocjologiisporyteszczegółowoomówiłPiotrSztompkawswej
książcept.SociologicalDilemmas:TowardaDialecticParadigm,AcademicPress,
NewYork197912.
I–jaksądzę–dyskusjatawniewielezmienionejpostacipozostajeaktualnatakże
wodniesieniudokulturoznawstwa.Napięciezawartewewszystkichtychdylematachjest
pochodnąkwestiifundamentalnej,wynikającejzdualnegocharakteruistotyludzkiej,
należącejjednocześniedoporządkunaturalnegoiduchowego,stojącejjednąnogą
wświeciebiologii,adrugą–wkrainiekultury.Wzakresiemetodologiidylematten,
jakwodniesieniudosocjologiizauważatoP.Sztompka,przyjmujepostać
…przeciwstawieniapodejściaobiektywistycznego,reprezentowanegoprzez„socjologiczny
pozytywizm”,podejściusubiektywistycznemu,reprezentowanemuwnajczystszejformieprzez
„niemieckiidealizm”.Podejścieobiektywistyczneoznaczapróbęprzenoszeniametodprzyro-
doznawstwadonaukspołecznych,traktowanieprzedmiotutychnaukwsposóbrealistyczny,
„jakrzeczy”,uznaniedeterministycznejwizjinaturyludzkiejiprzyjęcienomotetycznej
metodologii(dążącejdoformułowaniaprawogólnych).Natomiastpodejściesubiektywistyczne,
dokładnieprzeciwnie,oznaczapodkreślenieduchowej,znaczeniowej,subiektywnejistoty
życiaspołecznego,odrzucenienaturalistycznejmetodologii,przyjęciewoluntarystycznego
modeluczłowiekaorazpostulowanieidiograficznejmetodologii(skupiającejsięnakonkrecie
historycznymwcałejjegoszczegółowości)”13.
Rewolucjaantynaturalistycznawsocjologiiiwinnychnaukachospołeczeństwie
ikulturzerozpoczęłatrwającydodzisiajprocesprzesuwaniasięnaukspołecznych
wstronękultury,byniepowiedzieć–ichjednoznacznej„kulturalizacji”.Jedynym,
chociażniezwykleważnymibardzoniedocenianymwyjątkiemodowej„kulturalizacji”
jestwtargnięciesocjobiologiiwkońculatsiedemdziesiątychXXwiekuijejuparte
trwaniewwiekuXXI,copoważniezakłócapoczucietriumfudominującegoobecnie
wnaukachhumanistycznychkulturalistycznegopostmodernizmu.
Strukturalizmisemiotyka
Kulturalistycznypostmodernizmjestdzieckiemstrukturalizmusemiotycznegobądź
lingwistycznego(niewchodźmywspóronazwę),którywywodzisięzdwóchźródeł
–projektusemiologii„jakonaukibadającejżycieznakówwobrębieżyciaspołeczne-
go”14FerdynandadeSaussure’aorazklasykasemiotyki,twórcyklasyfikacjiznaków
–CharlesaSandersaPeirce’a.WykładydeSaussure’azostaływydaneporazpierwszy
wroku1916,achociażPeircebyłznanywśrodowiskuamerykańskichfilozofów,
logikówimatematykówodlatsześćdziesiątychXIXwieku,tojegoszerszywpływ
nanaukęświatowądatujesiępowydaniuColectedPapers,corozciągnęłosięnalata
12Wjęzykupolskimzob.:P.Sztompka,TeoriasocjologicznakońcaXXwieku,s.9–53.
13Ibidem,s.23.
14F.deSaussure,Kursjęzykoznawstwaogólnego,przeł.K.Kasprzyk,PWN,Warszawa2002,s.44.
