Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieprecyzyjnośćniektórychdawnychtekstów,utrudniająwyraźneokreślenie
etapówrozwoju.Niektórzybadaczezapodstawęperiodyzacjiprzyjmują
wybitne,sumującedorobekkilkupokoleńbądźjednejczydwudynastiidzieła
kulinarne,któresłużyłyzapodręcznikwielunastępnympokoleniom.
Trafniejszawydajesięperiodyzacjauwzględniającawszystkielubwiększość
czynnikówpostępuizmian.
Jedenznajnowszychpodręcznikówdlakucharzy,wydanywroku1986,
dzielicałyprocesrozwojuchińskiejsztukikulinarnejnaosiemwielkich
etapów.
♦Pierwszyznich,tzw.prehistoryczny,kończysięnadynastiiXiawXVII
wiekup.n.e.Granicetamtegopaństwaobejmowałyobszarywdolnym
iśrodkowymbieguidorzeczachRzekiŻółtejiJangcy,czyliwgdzisiejszego
podziałuadministracyjnegonapółnocyprowincjeHebei,ShanxiiShaanxi,
nazachodzie:częściowoGansuiSichuan,napołudniuzaśpółnocneczęści
prowincjiGuizhou,Hunan,Jiangxi.Wcentrumtychziembyłakolebka
chińskiejpaństwowości,cywilizacji,gospodarki–dzisiejszeprowincje
Shandong,Henan,Hubei,Jiangsu,atakżeZhejiangiAnhui.Ziemietezalicza
siędocentrumrolnictwanaświecie.Licznewykopaliskaarcheologiczne
zpóźnegoneolitu(V–IIItysiącleciep.n.e.)wskazują,żeówcześnimieszkańcy
ziemchińskichnaznacznąskalęuprawialiprzedewszystkimczumizę(
Setaria
italica
),którejplonybyłytakobfite,żepozwalałynagromadzeniezapasów,ale
takżeprosoipszenicę.Wówczas,iprzeznastępne2–3tysiąclecia,dozbóż
zaliczanonadtosojęisezam.
Odkryciaarcheologicznez1973r.wmiejscowościHemuduwpowiecie
YuyaowprowincjiZhejiangwydłużyłydo7tysięcylathistorięuprawyryżu.
Oznaczałobyto,żewChinachuprawianotozbożewcześniejniżwIndiach.
(Nazwyryżuwjęzykacheuropejskichwywodząsięodwyrazutamilskiego
arishi
–poprzezarabski
aruzz
igrecki
oryza
).WielkakarieraryżuwChinach
zaczęłasięjednakznaczniepóźniej–gdywgranicachpaństwaznalazłysię
wszystkieziemienapołudnieodJangcy.
Opróczwspomnianychzbóżnatymprehistorycznymetapieuprawiano
kilkagatunkówwarzyw,jakporoczosnek,cebulę,uliścionysłonecznik.
Hodowanokrowy,owce,kozy,świnie,psy.Łowionoryby.Polowano
ipozyskiwanorunoleśne.Wykopaliskadowodzą,iżmimoposługiwaniasię
ogniemodponad100tys.lat,dopóźnegoneolitu(IVtysiącleciep.n.e.)
przodkowietwórcówchińskiejkuchniniepoczynilidużychpostępów
wobróbcecieplnejsurowcówspożywczych.Początkowozwierzynępieczono
wcałościwognisku,późniejnauczonosięopiekaćkęsymięsanarozgrzanych
płytkachkamiennych;natakichpłytkachprażonoteżzboże.Radykalnypostęp
stałsięmożliwydziękiwynalezieniuiupowszechnieniunaczyńceramicznych,
