Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ŚwiętyTomaszzAkwinu,Traktatomiłości
obowiązkisprawiedliwościjakowystępującenaprzykładwtedy,ngdyktoś
mapewnezobowiązaniewobeckogośdrugiegobądźtonamocyobowiąz-
kuprawnego,doktóregospełnieniajestzmuszanyprzezprawo,bądźtona
mocyinnegoobowiązku,wynikającegozjakiejśotrzymanejprzysługi”
Teninnyobowiązek,wynikającyzotrzymanejprzysługiipolegającyprzy-
puszczalnienarównymlubproporcjonalnymodwzajemnieniusięzanią,
jesttutajnajwyraźniejzaliczanydoobowiązkówsprawiedliwości,mimoiż
niejestobowiązkiemprawnym.
Trzebajednakpodkreślić,żeobowiązkisprawiedliwościsąuTomasza
wprawdzienajszerzejomawianą,aleniejedynąodmianączynów,którezna-
mionujepełnalubścisłapowinność.Oprócztejścisłejpowinnościczynom
sprawiedliwymmabowiemprzysługiwaćinnaistotnawłaściwość,związana
zrównością:aktemsprawiedliwościniejestpoprostuoddaniekomuścze-
goś,comusięnależy,leczodpłaceniemunrównymzarówne”
.Nategotypu
akty,jakpodkreślaTomasz,niemawięcmiejscapomiędzystronami,które
sązsamejnaturynierówne.Zupełneobowiązki,którestronaniższaposiada
wstosunkudowyższej-dlaodróżnieniaodobowiązkówsprawiedliwości
-sąjeszcze
różnegorodzaju.WTraktacieosprawiedliwościTomaszwskazujemiano-
wiciekilkasytuacji,wktórychpewnacnota,regulującasposóbodnoszenia
sięjednejstronyetycznejrelacjidoinnej,urzeczywistniawprawdziepełną
istotępowinnościczyteżnależności,alenierealizujepełnejistotyrówności:
Istniejąbowiemcnoty,którewprawdzieoddajądrugiemucoś,cosięmu
należy,aleniemogąoddaćmuczegośrównego.Popierwszezatem,co-
kolwiekczłowiekoddajeBogu,jestczymśnależnym,leczniemożebyć
czymśrównym[ł].Iwtensposóbzesprawiedliwościąłączysiępoboż-
ność(religio)[ł].Podrugie,równieżrodzicomniemożnasięwrównej
mierzeodwzajemnićzato,cosięimzawdzięcza[ł].Izewzględuna
proutaliquisalteriobligaturveldebitolegali,adcuiussolutionemlexcogit,veletiam
aliquodebitoprovenienteexaliquobenefciosuscepto,IIª-IIae,q.114a.2co.
TomaszawtraktacieDecaritate,wktórychodnosisięonaidopełnejszacunkupostawy
należnejrodzicom(por.q.26a.9ad1;q.26a.11co.),idoposzanowaniarzeczyświętych
(q.32a.7ad2),idoposzanowaniaboskiejsprawiedliwości(q.34a.2ad3).
