Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza-WłodzimierzGalewicz
21
Łacińskabenefcentiajestodwzorowaniemgreckiejnazwyeuergesia.Ta
ostatniapojawiasięniejednokrotniewEtycenikomachejskiejArystotelesa
,
zwłaszczawtokurozważańnatematprzyjaźni.Tłumaczącjużnawstępie
VIIIksięgi,dlaczegoprzyjaźń(philia)jestnietylkoczymśprzydatnymdo
czegośinnego,lecztakżesamawsobieczymścennym,anawetnajbardziej
potrzebnymdowartościowegożycia,Arystotelespisze:
bobezprzyjaciółniktniemógłbypragnąćżyć,chociażbyposiadałwszyst-
kieinnedobra;wszakici,którzymająbogactwa,stanowiskoiwładzę,
zdająsięnajbardziejpotrzebowaćprzyjaciół;jakażbowiemkorzyśćzta-
kiejpomyślności;jeślisięjestpozbawionym[możności]wyświadczania
przysługdrugim,zktórejprzedewszystkimiwsposóbnajchwalebniejszy
korzystasięwobecprzyjaciół?(ENVIII1,1155a5-8)
Przytoczonywywódopierasięnadwóchaksjologicznychprzesłan-
kach.Popierwszezakłada,żewszelkiezewnętrznedobraposiadaneprzez
człowiekaiskładającesięnajegopomyślność(euetêria)niesącennesame
wsobie;sąonegodnepożądaniatylkozewzględunato,żeumożliwiają
cośinnego:najpierwwięcsamożycie,alenastępniejednąztychrzeczy,
którestanowiąowartościżycia-tosamoistnedobro,jakimdlaczłowieka
jestwyświadczanieprzysługdrugim,czyliczynieniedobrainnymludziom
(euergesia).Drugąpodstawąprzedstawionegoargumentujestnatomiast
tezaościsłymzwiązkupomiędzyczynnościąświadczeniadobra(czylitzw.
dobroczynnością)orazprzyjaźnią:choćbowiemtaczynnażyczliwość
możebyćokazywanatakżeninnymdrugim”
,tojednaknprzedewszystkim
iwsposóbnajchwalebniejszy”(malistakaiepainetôtatê)praktykujesięją
Mówiącoprzyjaźnistwarzającejniejakonajlepsząsposobnośćdourze-
czywistnianiatakistotnejwartościżyciowej,jakąjesteuergesia,Arystote-
lesniewątpliwiemanamyślitakże,amożenawetgłównie,najdoskonalszą
zwyróżnianychprzezsiebieodmianprzyjacielskiejrelacji,łączącąosoby
FragmentyEtykinikomachejskiejArystotelesacytujęwedługtłumaczenia:Arysto-
teles,Etykanikomachejska,przeł.DanielaGromska,w:Arystoteles,Dzieławszystkie,t.5,
Warszawa1996.Wszystkiecytatylokalizujęzapomocąnumerówstroniwierszywwyda-
niuBekkera.
Por.mójtekstnOdobrachczłowieka”wksiążceW.Galewicz,Studiazklasycznej
etykigreckiej,WydawnictwoMarekDerewiecki,Kęty2020,tam3.2.2.
