Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ŚwiętyTomaszzAkwinu,Traktatomiłości
równeiprzestającezesobązewzględunazaletyswegocharakteru(di'aretên
lubdiatoêthos,1165b5-6).Wpowiązaniuztąprzyjaźniąopartąnadziel-
nościetycznejeuergesiazachowujeznaczenieogólne,obejmującwszelkiego
rodzajuoddawanieprzysług,dbanieoczyjeśdobro,niesieniepomocy.Na-
bieraonajednakbardziejspecyficznejtreści,gdywystępuje-jaktorów-
nieżczęstobywawewspomnianychksięgachArystotelesa-wpołączeniu
zmniejdoskonałą,choćbardziejpospolitąodmianąprzyjaźni,zakładającą
nierównośćzaprzyjaźnionychstron.Wtakichbowiemrazachstronamająca
niższąpozycjęiznajdującasięwpewnejpotrzebieprzyjaźnisięzosobą,
którastoiwyżej,zewzględunauzyskiwanedziękiniejkorzyści.Wujęciu
Arystotelesarównieżtakaprzyjaźńnzewzględunakorzyść”miałabyopie-
raćsięnapewnejwzajemnościiwymianiedóbr,aledóbrróżnegorodzaju:
każdazjejstronpowinnamianowicienwyciągnąćzprzyjaźniwięcej-lecz
nietegosamego:ten,ktomawyższość-więcejobjawówczci;ten,ktojest
wpotrzebie-więcejkorzyści;bonagrodądzielnościidobroczynnościjest
cześć,apomocąwpotrzebiejestzysk”
relacjiczynieniedobradrugiemuprzybierajednakszczególnycharakter:
stajesięudzielaniempomocywpotrzebie,wspomaganiemkogoś,ktopo-
trzebujewsparcia,ponieważcierpipewienbraklubniedostatek.
TomaszzAkwinuwłączatenszczególnyrysuwalnianiaodniedostatku
lubbrakudotreściswojegogłównegopojęciadobroczynnościlubczynienia
dobra.Uwzględniagonaprzykładwyjaśniając,dlaczegoczłowiekniemoże
byćdobroczynnywstosunkudoBoga,mimożedobroczynnośćjestaktem
caritas,apierwszorzędnymprzedmiotemcaritasmabyćwłaśnieBóg:rzecz
oczywistawBoguniemażadnychbraków,któremoglibyśmywypełnić
czyniąccośdobrego,takiżnnasząrzecząniejestczynienieBogudobra,lecz
oddawanieMuczci,przezpoddaniesięjegowoli,natomiastrzecząBoga
jestokazywanienammiłości,przezwyświadczanienamdobra”(q.31a.1
ad1).Wzbogacającwtensposóbtreśćpojęciandobroczynności”
,Tomasz
zAkwinu-wodróżnieniuodArystotelesa-nieograniczajednakjegoza-
kresu,gdychodziodobroczynnośćwstosunkudoludzi.WujęciuTomasza
obowiązekczynieniadobrabliźnim,czyliinnymludziom,jestuniwersalny
iwaspekciepodmiotowym,ipodwzględemprzedmiotowym-mabyć
1163b1-5:kaideinhekaterôipleonnemeinektêsphilias,outouautoude,allatôimen
huperechontitimêstôid’endeeikerdous:têsmengararetêskaitêseuergesiashêtimêgeras,
têsd’endeiasepikouriatokerdos.
