Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ŚwiętyTomaszzAkwinu,Traktatomiłości
Stosunekpostępowaniasprawiedliwegoiczynieniadobrawrozprawie
Deofciisjestjednakzłożony.Zakończywszyjuż-jakbysięprzynajmniej
zdawało-swojeomówienieobowiązkówsprawiedliwościiprzechodząc
doprzedstawieniaobowiązkówdobroczynności(zob.tamże,42),Cyceron
przestrzega,abyprzyocenietychostatnichzachowaćostrożność,biorąc
podrozwagętrzykwestie:(1)czyprzezprzysługę(benignitas),którąma
sięwyświadczyćdrugiejosobie,niewyrządzasięnaprawdęjakiejśszkody
(neobsit)bądźtojejsamej,bądźinnym;(2)czyprzysługanieprzekra-
czaśrodkówlubzasobów(facultates),któremamydodyspozycjii(3)czy
przysługawyświadczanadanejosobiejestodpowiedniadotego,nacoona
zasługuje(prodignitate).Krótkomówiąc,wyświadczanieprzysługinnym
możebyćtylkowtedypostępowaniemetyczniewymaganym,czynawet
dozwolonym,gdydokonujesięgo,niewyrządzającnikomukrzywdy,nie
łożącśrodkówponadswójstaniudzielającichodpowiedniodozasługich
beneficjentów.Wartojednakzauważyć,żeCyceronuznajekażdeztych
kryteriów,którepowinienspełniaćaktdobroczynności,zawarunekjego
sprawiedliwości(iustitiae)
,coświadczyotym,żenietraktujetychcnót
jakorozłącznychprzeciwieństw.
2030TakżewujęciuTomaszazAkwinupodziałpozytywnychobowiąz-
kówetycznychpomiędzysprawiedliwośćidobroczynnośćniejestcałkiem
jasnyimożebyćprzedmioteminterpretacyjnychsporów.
Wq.31a.1rozważanejestpytanie,czyczynieniedobrajestaktem
caritas(utrumbenefcentiasitactuscaritatis).TomaszzAkwinuuważa,że
tak,alerozpatrujerównieżargumenty,którekazałybytemuzaprzeczyć.
Jedenznichbrzminastępująco:
Jednakczyniącdobro,któregoudzielamyjakoczegośnależnego,kieruje-
mysięsprawiedliwością,natomiastudzielającczegośnienależnegodajemy
towdarze,azatempowodujemysięmiłosierdziem.Takwięcwszelkie
czynieniedobrajestalboaktemsprawiedliwości,alboaktemmiłosierdzia.
nTakabowiemjestpodstawasprawiedliwości,doktórejwszystkotomasięstosować”
,
tamże.
q.31a.1arg.3:Praeterea,omnequodquisdat,veldatsicutdebitumveldatsicut
nondebitum.Sedbenefciumquodimpenditurtanquamdebitumpertinetadiustitiam,
quodautemimpenditurtanquamnondebitum,gratisdatur,etsecundumhocpertinetad
