Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza-WłodzimierzGalewicz
33
NiecoinnyopisgenezywspółczuciazdajesiępodsuwaćSummateologii.
Wq.30a.2TomaszzAkwinurozważapytanie,czyprzyczynąmiłosier-
dzialubwspółczuciajestzawszepewienbrak.Odpowiadającnanie,stwier-
dzanajpierw:
Skoromiłosierdzielubwspółczuciejestwspółodczuwaniemcudzegonie-
szczęścia,toktośdoznajewspółczucia,gdybolejezpowoduczyjegośnie-
szczęścia.Ponieważzaśsmuteklubbólodczuwasięzpowoduwłasnego
zła,więcktośotylesmucisięlubbolejezpowoducudzegonieszczęścia,
TenpoczątekodpowiedziTomaszauzasadniazatemtezę,którąmożna
bynazwaćegocentrycznągenealogiąwspółczucia,ponieważuznajeona,
żenaszewspółczuciemożewłaściwiebudzićtylkotakiezłodrugiejosoby,
którewpewiensposóbnbierzemydosiebie”
.Uzasadnienietejtezyopie-
rasięnawnioskowaniu:(1)współczuciepoleganadoznawaniubólulub
smutkuwobliczucudzegonieszczęścia(demiseriaaliena);(2)nsmutek
lubbólodczuwasięzpowoduwłasnegozła”(depropriomalo),czyteżdo-
kładniej:zpowoduzłaujmowanegojakowłasne,azatem(3)nktośotyle
smucisięlubbolejezpowoducudzegonieszczęścia,oileujmujejejako
swojewłasne”
.
WdalszymciągukorpusutegoartykułuTomaszstarasięwyjaśnić,na
jakiejzasadzienieszczęściedotykającedrugiegoczłowiekamożnaujmować
jakoswojewłasne.Czynitoprzyjmując,żetakieidentyfikowaniesięzcier-
piącymdrugimmusiopieraćsięnapewnymzjednoczeniu,któremajeszcze
dwojakicharakter.Popierwsze,możetobyćzjednoczenieuczuciowe(unio
afectus),którezawiązujesiędziękimiłości(peramorem),rozumianejtujako
emocjonalnawięźłączącaprzyjaciół:
Skorobowiemosobakochającatraktujeprzyjacielatakjaksamąsiebie
tojegozłoodbierajakoswoje,takiżsmucisięzpowodujegonieszczęść
taksamo,jakzpowoduwłasnych.
q.30a.2co.:Respondeodicendumquod,cummisericordiasitcompassiosupermiseria
aliena,utdictumest,exhoccontingitquodaliquismisereaturexquocontingitquoddemiseria
alienadoleat.Quiaautemtristitiaseudolorestdepropriomalo,intantumaliquisdemiseria
alienatristaturautdoletinquantummiseriamalienamapprehenditutsuam.
