Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
21
pozycji.Stądteżimudzielasięłatwiejdyspensy,bezniedopuszczalnego
względunaosoby”(q.63a.2ad2)9.
Jakstądwidać,Tomaszowekryteriumrozdzielczejsprawiedliwościma
charakternietylemerytarny,ilenutylitarny”-związanyzpożytkiemogółu:
rozdzielającjakieśdobronależyprzyznawaćjenapodstawie(aczęstoteż
wproporcjido)pewnejtakiejcechy,dziękiktórejotrzymującyjeosobnik
będziebardziejpożytecznydladobrawspólnoty;kryterialnącechąmoże
przytymbyćnabytawłasnymtrudemzdatnośćdopełnieniapewnejfunkcji
zawodowej,alerównieżtakaniewypracowanainniezasłużona”przewaga,
jakączęstobywawysokapozycjaspołeczna.
5.Sprawiedliwośćwtransakcjachwymiany
5010Sprawiedliwościiniesprawiedliwościwrelacjachwymianydobrowol-
nejTomaszzAkwinupoświęcastosunkowoniewielemiejsca.Przechodzido
niejdopieropoomówieniulicznychwystępkówprzeciwkosprawiedliwości
wrelacjachwymianyniedobrowolnejizajmujesięniąjedyniewdwóch
miejscach:wkwestii77mówionieuczciwościwtransakcjachkupna
isprzedaży,awkwestii78owystępkulichwyprzyudzielaniupożyczek.
Wyjaśniającnapoczątkupierwszejztychkwestii,dlaczegonieczyniprzed-
miotemrozważańinnychrodzajówwymianydokonującejsięzazgodąobu
stron,tłumaczy,żetyminnymwymianomdobrowolnymnnieodpowiadał
żadengatunekwystępkówróżnyodrabunkuikradzieży”(q.77proem)10.
9Jakkolwiekocenićtrafnośćtejargumentacji,trudnoniezauważyć,żeudzielanie
dyspensynazwiązekmałżeńskizbytbliskospokrewnionymosobom,którychmałżeń-
stwo-pomimowszelkichniebezpieczeństwwynikającychztegopokrewieństwa-może
byćpożytecznedladobrawspólnoty,jestniecowątpliwymprzykłademrozdzielaniadóbr
jakodziałaniaregulowanegoprzezsprawiedliwośćdystrybutywną.Nawetbowiemjeżeli
przyjmiemy,żeKościółjestgotówzezwolićnamałżeństwoosóbspokrewnionychtylko
wograniczonejliczbienajbardziejuzasadnionychprzypadków,byłobydziwactwemwy-
obrażaćsobie,żemaondodyspozycjijakąśokreślonąpulętychzezwoleń,którerozdziela
pomiędzypotrzebujących.
10
TowyjaśnienieTomaszazAkwinuwpierwszejchwiliwydajesięotyledziwne,że
dorabunkuikradzieżydochodziprzecieżwramachwymianniedobrowolnych;stajesię
onojednakbardziejzrozumiałe,jeżeliwziąćpoduwagę,żeoweinnewystępkiwrelacjach
zpoczątkuobustronniedobrowolnych-jakniezwróceniepożyczonejrzeczylubniedo-
trzymanieumowywynajmu-równieżpopełnianewbrewwolijednejzestron,wobec
czegomogąmiećwistociepodobnąnaturęjakkradzieżczyteżrabunek.