Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
świętyTomaszzAkwinu,Traktatosprawiedliwości
jakśrodkilecznicze,służącebądźtopoprawieniuprzestępcy,bądźto
dobruwspólnotypaństwowej,którejzapewniasięspokójprzezkaranie
złoczyńców29.
Taleczniczarolakary,spełnianaprzezniąiwobecprzestępcy(jako
zepsutegoczłonkaspołecznejwspólnoty),iwobeccałegoorganizmuspo-
łecznego(któregodobrowymaganiekiedyusunięciatakiegognijącego
członka),niepokrywasięjednak,aczasemwręczmożesiękłócićzjejrolą
wyrównującą.Jeżelizatemchcemydokładniejwyjaśnić,naczymprzede
wszystkimpolegataostatniarola,stanowiącanietyleoogólnierozumianej
usznościkary-namogąbowiemwpływaćtakżewzględyutyli-
tarne-ileszczególnieojejwyrównującejsprawiedliwości,ztrzech
wymienionychwyżejfunkcjisprawiedliwejkarypozostajenamjeszcze
uwzględnićjejfunkcjęrekompensującą.Iwydajesię,żefaktycznietaostat-
niarówność-pomiędzystratąponiesionąprzezofiaręprzestępstwaire-
kompensatą,którąotrzymujeonawramach(lubprzysposobności)kary
wymierzanejprzestępcy-wnajwyższymstopniudecydujeotym,żespra-
wiedliwośćkarnamożebyćtakżeuTomaszazAkwinuokreślanajakonwy-
równująca”
.
Jakjednakzaznaczyłemmówiąc,żerekompensatadlaofiaryprzestęp-
stwajestjejudzielananwramachlubprzysposobności”karywymierzanej
przestępcy,stosunekmiędzyrekompensatąikarąniejestwujęciuTomasza
całkiemjednoznaczny.Niekiedyrekompensatadlaofiaryprzestępstwawy-
dajesięuniegoprzynajmniejjednązistotnychczęścisamejkarywymierza-
nejsprawcy.Kiedyindziejwszakżekarairekompensataprzedstawiane
jakodwieosobnerzeczy.Naprzykładtłumaczącróżnicępomiędzywyrów-
naniemstratponoszonychwrelacjachdobrowolnychiwrelacjachniezależ-
nychodwoli,TomaszzAkwinupowiada,żeoilewwypadkupierwszych
możnaograniczyćsiędorekompensaty,otylewdrugichzostajerównież
wyrządzonapewnakrzywda,którawymagakary;np.rabuśpowiniennie
tylkozwrócićrzecz,którązrabował,lecznadtoponieśćkaręzarabunek30.
29
q.68a.1co.:(ł)Poenaeautempraesentisvitaenonperseexpetuntur,quianonesthic
ultimumretributionistempus,sedinquantumsuntmedicinales,conferentesvelademenda-
tionempersonaepeccantis,veladbonumreipublicae,cuiusquiesprocuraturperpunitionem
peccantium.
30sententiaEthic.,lib.5l.4n.5:Estautemconsiderandumquodvoluntariumetinvo-
luntariumincommutationibusdiversifcatiustitiaespeciem;quiaincommutationibusvolun-
tariisftsubtractiosoliusrei,quamoporteatrecompensarisecundumaequalitatemiustitiae.