Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Atysię,detyno,niemartw,niesumuj,boitakwolnośćodzyskasz
tyruszyszdoswoich,astarybędziejużtużyłpotobie.Nastarość
najgorzejsamemunaświecie.Zhetmanybędzietrudno,oj!trudno!
Rzeczywiście,zwycięstwo,jakkolwiekświetne,nierozstrzygało
bynajmniejsprawynakorzyśćChmielnickiego.Mogłomuononawet
wypaśćnaniekorzyść,bołatwobyłoprzewidzieć,żeterazhetman
wielki,mszczącśmierćsyna,zeszczególnązawziętościąnastawać
będzienaZaporożcówiniczegonieomieszka,żebyichzgnieść
odrazu.HetmanwielkiotożywiłpewnąniechęćdoksięciaJeremiego,
którachoćpokrywanagrzecznością,niemniejobjawiałasiędośćczęsto
wrozmaitychokolicznościach.Chmielnicki,wiedzącotymdoskonale,
przypuszczał,żeterazniechęćtaustanie,iżeterazpankrakowski
pierwszywyciągnierękędozgody,którazapewnimupomoc
wsławionegowojownikaijegopotężnychzastępów.Aztak
połączonymisiłami,podtakimwodzem,jakksiążę,Chmielnicki
jeszczemierzyćsięnieśmiał,bosobiejeszczedostatecznienieufał.
Postanowiłwięcśpieszyćsię,byrazemzwieściąoklęsce
żółtowodzkiejstanąćnaUkrainieiuderzyćnahetmanów,nim
bypomocksiążęcanadejśćmogła.
Niedałwięcwypoczynkuwojskomidrugiegodniapobitwie
świtaniemruszonowpochód.Pochódtobyłtakszybki,jakgdyby
hetmanuciekał.Rzekłbyś,żepowódźstepzalewaipędzinaprzód,
iwzbierawszystkimiwodamipodrodze.Mijanolasy,dąbrowy,
mogiły,przeprawianosięprzezrzekibezwytchnienia.Siłykozackie
wzrastałypodrodze,bocoraznowegromadychłopówuciekających
zUkrainyłączyłysięznimiustawicznie.Chłopiprzynosiliiwieści
ohetmanachalesprzeczne.Jednimówili,żeksiążęsiedzijeszcze
zaDnieprem;inni,żejużsiępołączyłzwojskamikoronnymi.
Natomiastwszyscytwierdzili,żeUkrainajużwogniu.Chłopinietylko
uciekalinaspotkanieChmielnickiegowDzikiePola,alepaliliwsie
imiasta,rzucalisięnaswychpanówiuzbrajalipowszechnie.Wojska
koronnebiłysięjużoddwóchtygodni.WyciętoSteblew,pod
Derenhowcamizaśprzyszłodokrwawejbitwy.Kozacygrodowi
gdzieniegdziejużprzerzucilisięnastronęczerni,awszędzieczekali
tylkohasła.Chmielnickiliczyłnatowszystkoiśpieszyłsiętym
bardziej.
Nakoniecstanąłuproga.Czehrynotworzyłmuwrotanarozcież.
Załogakozackaprzeszłanatychmiastpodjegochorągiew.Zburzono
domCzaplińskiego,wyrżniętogarśćszlachtyszukającejschronienia
