Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
jednostkowymispołecznym(Jagodziński,2013;Wilmowska-PietruszyńskaiBilski,
2013).Zazwyczajfunkcjonowanieutrzymujesięnapoziomieustalonymprzezprzyjęte
normyzdrowotneiformyzachowania,jednakstarzeniesię,chorobaczyurazmogą
utrudniaćdziałaniewsposóbtypowydladanegowieku,płci,grupyspołecznej.Nie-
pełnosprawnośćjestwięcrezultateminterakcjimiędzystanemzdrowiaaczynnikami
kontekstowymi(osobistymiiśrodowiskowymi).Doświadczanieograniczeńwzakresie
realizacjizadań,odgrywaniarólspołecznychiuczestnictwawżyciupublicznymmoże
zostaćzmniejszonepoprzezredukcjęstopnianiedopasowaniamiędzyosobąaśrodo-
wiskiemnadrodzeadaptacjiotoczeniafizycznegoispołecznegoorazkompleksowej
rehabilitacji(Garbat,2014).
ZgodniezbiopsychospołecznymujęciempropagowanymwmodeluICFnie-
pełnosprawnośćujmowanajestjakofunkcjarelacjizachodzącychmiędzyosobą,
jejstanemzdrowiaakontekstemspołecznym.Współcześniepodejmowaneanali-
zypowinnywięcbyćukierunkowaneprzedewszystkimnarozpoznanieczynników
umożliwiającychopracowanieoddziaływańwspierających,którekoncentrująsięna
zmiennychelementachśrodowiskaiumożliwieniuosobiezniepełnosprawnością
wypracowaniaskutecznychstrategiizaradczych.Podkreślasiękoniecznośćwzmac-
nianiapoczuciaautonomii,sprawstwaisamostanowieniaorazwykorzystywania
wdziałaniachrehabilitacyjnychzasobówjednostkidlaosiągnięciaoptymalnego
poziomufunkcjonowaniaidobrostanu(Wehmeyer,2014).
Pomyślnarealizacjazadańrozwojowych,mającychswojeróżnorodneźródła,za-
równobiologiczne,psychologiczne,jakikulturowo-społeczne,jestszczególnieważ-
nawbiegużyciaczłowieka,gdyżzapewniapoczuciedobrostanu,osobistegospełnie-
niaiaprobatyzestronyotoczenia.Ścieżkabiograficznaosobyskutecznieradzącej
sobiezwyzwaniamipojawiającymisięwkolejnychfazachżyciawykazujezgodność
zrytmemzmianbiologicznychiwymaganiamispołecznymiwobecosóbwokreślo-
nymwieku,zarazemjednakmacharakterautorski,wyrażającywłasnepragnienia
iaspiracjejednostki.Niepowodzeniawnabywaniukompetencjipozwalającychna
zdobywaniekolejnychosiągnięćrozwojowychnasilająproblemyadaptacyjneimogą
byćrozpatrywanewkategoriachzaburzeń.Wśródnajczęstszychuwarunkowańtrud-
nościwrealizacjizadańrozwojowychwymieniasięniedostatkizasobówindywidual-
nych(m.in.pogarszającasiękondycjazdrowotna,obniżonasprawność)iniekorzystne
oddziaływaniaśrodowiskowe(m.in.braklubniewystarczającewsparcie).Wrodzona
lubnabytaniepełnosprawnośćorazjejbezpośredniekonsekwencjefunkcjonalne
stanowiączynnikiryzykawystąpienianieprawidłowościwprzebiegurozwoju,gdyż
uszkodzenieorganizmusprawia,żeopanowaniewieluumiejętnościniejestwogó-
lemożliwelubnastępujezopóźnieniemiczęstowymagazastosowanianiestandar-
dowychmetodiśrodków.Braklubniedostatecznewsparciespołeczne,wtymniska
dostępnośćprofesjonalnejpomocyrehabilitacyjnejipsychologiczno-pedagogicznej,
zwiększaprawdopodobieństwo,żewrozwojuosobyzniepełnosprawnościąwystąpią
poważnezakłócenia.Wtrosceowysokąjakośćżyciaosóbzniepełnosprawnościąiich
