Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Adaptacjeszkolnictwawyższegodozmieniającegosięświata
akademicka.Zpewnościąnieudawałosię,jakdotąd,przychodzeniedobadań
uniwersytetuzkulturybiznesuczykulturypolitykiibadanieinstytucjiuniwersy-
tetuponiekądzzewnątrz.OuniwersyteciepisaliwXXw.przedewszystkimhisto-
rycy,socjologowie,ekonomiści,filozofowie,politologowie,badaczeorganizacji,
zarządzaniaiedukacji.Jednakżeodmniejwięcej20-30latbadaniaszkolnictwa
wyższegonaświeciecorazbardziejsięprofesjonalizują;ztrudemrodzisięnowa
subdyscyplinanaukowa,któramaswojetekstykanoniczneikanonicznychauto-
rów,swojeparadygmatyiswojeherezje,swojehierarchieprestiżu,gęstąsiećczaso-
pismnaukowych,seriiwydawniczychitowarzystwnaukowych.Amatorskie,
publicystyczne,pozbawionemocnejmetodologiiizamkniętewkrajowychramach
naukowychbadaniauniwersytetówniemająjużnaukowejracjibytu.Natomiast
funkcjonująrównolegledobadańnaukowychisąniezbędnedopodtrzymywania
debatypublicznej.Niemogąjednakichzastąpić.WEuropiekilkatysięcynaukow-
cówzajmujesięwyłączniefunkcjonowaniemszkolnictwawyższego;powstająpro-
gramymagisterskieidoktoranckie,nadorocznychspotkaniachnajważniejszych
stowarzyszeńnaukowych(takichjakEERA,SRHEczyEAIR)pojawiasięregular-
nieponadtysiącbadaczy.Nowekontekstybadaniauniwersytetówrodząnieznane
wcześniejkontekstyinstytucjonalne:profesjonalizacjabadańdoprowadzizapew-
nedoukonstytuowaniasięnowej,dojrzałejteoretycznieimetodologiczniesubdy-
scyplinynaukowej.Jednakżejejnajwiększąsiłą,azarazemnajwiększąsłabością
wdzisiejszejakademiiregularniepodzielonejnatradycyjnedyscyplinynaukowe,
jestjejtransdyscyplinarność.Badanianaukoweszkolnictwawyższegomogąbyć
typowymprzykłademtego,coMichaelGibbons(zkolegami)określiłmianem
Mode1inknowledgeproduction(nwiedzatransdyscyplinarnarozwijaswojewłasne
strukturyteoretyczne,metodybadawczeitypybadawczejpraktyki,któretrudno
rozmieścićwramachdominującejmapydyscyplinarnej”
,Gibbonsiin.1994:5).
Wartowbadaniachszkolnictwawyższegowychodzićpozaobowiązujący
dotąd,zdecydowaniemonodyscyplinarnysposóbmyślenia4.Wartoszkolnictwo
wyższebadać,zzałożenia-transdyscyplinarnie.Wartonieposługiwaćsięjedno-
stronnieaniperspektywąhumanistyki,aniekonomii(gdybyszukaćnajbardziej
skrajnychujęć,patrzoformacjinidealistycznychhumanistów”inrynkowych
pragmatyków”Dziedziczak-Foltyn2014),alekorzystaćzarazemzpojęciowości
ijęzykanaukedukacyjnych,politycznych,socjologicznych,ekonomicznych,ba-
dańorganizacjiiwieluinnych,zwłaszczawujęciach,któreodwołująsiędomię-
dzynarodowychdanychporównawczych.Wartokoncentrowaćsięnaprzedmiocie
badańwkontekścieróżnychdyscyplin,wychodzącodsilnegoprzekonania,żeuni-
wersytetmożnapoddaćgłębszejanalizieprzyużyciurównocześniekilkuperspek-
tyw,którychefektudożadnejznichprzypisaćsięnieda.Przypuszczalnienatomiast
niewartoodnosićsiędodyskusjiparaakademickichipublicystycznych,zarówno
4PrezentowanetuideerozwijamszerokowksiążceTransformacjeuniwersytetu.Zmiany
instytucjonalneiewolucjepolitykiedukacyjnejwEuropie(Kwiek2010b)orazlicznychtekstach
rozproszonych.
