Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paradygmatsprawiedliwościwwymiarzeprawnym
29
daćgłębszejrefleksji.Skoroniemożliwajesteliminacjaparadygmatusprawiedli-
wościopartejnaodwecie,pewnymrozwiązaniemjestuznaniegozasymbiotycz-
negozparadygmatemsprawiedliwościnaprawczej.Oznaczato,żepoczątkowo
tosamestronypowinnywypracowywaćrozwiązaniekonfliktu.Wprzypadkunie-
osiągnięciaprzeznieporozumieniamogłybyzaangażowaćwniegosąd.Sądom
należypozostawićjednakpozycjęnadrzędnąwzakresiekontroliprzebieguproce-
surozwiązywaniakonfliktu(chociażbywkwestiipoprawnościprocedurizgod-
nościznormamiprawnymi)(J.Oniszczuk,2000;H.Zięba-Załucka,2002).10
Zuwaginawielezaletzasadsprawiedliwościnaprawczejnależyoczekiwać,że
rangadejudyryzacjibędziestopniowowzrastaćizczasemzajmowaćniemalrów-
norzędnąpozycjędojudyryzacji(uwzględniającoczywiściepewneprzesłanki)
(B.D.Meier,1999;M.Wright,2005b).11
Podsumowującrozważaniadotycząceparadygmatusprawiedliwościwwy-
miarzeprawnym,należyuznaćgozapożądanyzpunktuwidzeniafunkcjonowa-
niaspołeczno-moralnegoczłowieka.Wielośćwalorówzałożeńsprawiedliwości
naprawczejnakazujestosowanieichwpraktyce(B.D.Meier,1999;J.Consedine,
2004;A.Rau,E.Sherman,S.Peppet,2002).Pełniąonefunkcjępsychospołeczną,
polegającąnatym,żestronykonfliktumająmożliwośćaktywnegoudziałuwjego
rozwiązaniu,przezcowzrastaichmotywacjadodziałania.Poprzezwspółpracę
zaspokajająonepotrzebyautonomii,podmiotowościorazpotrzebymaterialne.
Bazująonenatakichwartościach,jak:wolność,sprawiedliwośćiodpowiedzial-
ność,któresprzyjająrozwojowiczłowiekawsferzespołeczno-moralnej.
Rozwiązaniekonfliktuprawnegozostajewypracowywanedziękiwspółpracy
jegouczestników,ajestwnimmiejscenasubiektywneichprzekonania,wyraża-
jącesięwichpotrzebach.Osiągnięciedojrzałejpostacizadośćuczynienia,wktó-
rympodejmowaniedziałańnaprawczychwynikazwewnętrznegoprzekonania
jednostkiosłusznościtakiegopostępowania,sprzyjazaspokojeniupotrzebpart-
nerówinterakcjiwoptymalnymstopniu.12
Udziałsprawcywprocesierozwiązywaniakonfliktunazasadachsprawiedli-
wościnaprawczejmożnatraktowaćjakojegoszansęnapowrótdowłaściwego
funkcjonowaniaspołecznego,bezpodleganiazjawiskustygmatyzacji.Zjednej
stronykonstruktywnerozwiązaniekonfliktuzapobiegakolejnymnaruszeniom
normprawnych(przestępstwom)(funkcjaresocjalizacyjna),azdrugiejsprzyja
10NazespoleniezasadobuomawianychmodeliwpraktycezwracauwagęJ.Brithwaite,1989,
1999.
11Wobecnymkataloguśrodkówdlanieletnichikardladorosłychsprawcówprzestępstw
jestprzestrzeńnadziałanianaprawcze.Niesąonejednakczęstoorzekaneprzezsąd(A.Lewicka,
E.Grudziewska,2010).
12Niemożnamylićdziałańsprawcynarzeczofiary,podejmowanychznakazusądu(np.nakaz
zwrotuczyjeśwłasności),ztąpożądanąformąrestytucyjną.
