Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Sprawiedliwośćwróżnychwymiarachwiedzynaukowej
Podobnie,jakwprzypadkuformzadośćuczynienia,wyróżniasiękilkarodza-
jówsprawiedliwościnaprawczej.M.Wright(2005a,s.180)proponujenajpełniej-
sząichlistę.Wymieniaon:
•Konferencje,którewNowejZelandiiorganizowanesąwprzypadkutzw.
,,poważnychspraw”.Biorąwnichudziałzainteresowanestronyiichbli-
scy,którzydzieląsięswoimipomysłamirozwiązańkonfliktu,wobecności
dwóchmediatorów.
•Radydosprawreparacji,wskładktórychwchodzipięćosób,rozpatrują-
cychokreślonekonfliktyiopracowującedalszyplanpracysprawców.
•Mediacjebezpośrednie,wktórychuczestniczą:sprawca,ofiaraimediator.
•Mediacjepośrednie,któreprowadzonesąnazasadzieoddzielnychspotkań
mediatorazesprawcąiofiarą.
•Komunikacjegrupowe,polegającenatym,żekilkupokrzywdzonychlub
sprawcówczynówopodobnymcharakterzeuczestniczywdramachote-
matyceprzestępczej.Obligujeichtodowejściawpołożeniedrugiejstrony
istanowibazędoprowadzeniamediacji.
•Grupyorzekające,wramachktórychspołecznośćuczestniczywdyskusji
natematrozwiązaniasytuacjizwiązanejzdokonaniemprzestępstwa.Osta-
teczniekarawyznaczanajestprzezsędziego.
Trudnopodjąćsiępróbydokonaniakrytycznejanalizywyodrębnionychform
sprawiedliwościnaprawczej,zewzględunaograniczonąwiedzęonich.Pomimo
tego,żewPolsceprzeprowadzonopierwszedyskusjenatemattegomodeluspra-
wiedliwościjużwlatach90.ubiegłegostulecia,tonadalsprowadzająsięonenaj-
częściejjedyniedomediacji.Wnaszymkrajunajpowszechniejszajestmediacja
bezpośrednia,którafaktyczniespełniawięcejpozytywnychfunkcjiniżmediacja
pośrednia,stosowanatylkowwyjątkowychprzypadkach.Odkilkulatwpomo-
cyspołecznejpropagujesięrównieżideęorganizowaniakonferencjimediacyj-
nych.Jednakdopierokilkunastoletniapraktykawdrażaniaideisprawiedliwości
naprawczejwróżnychformachumożliwisformułowaniewnioskówocharakterze
naukowymnatematichskuteczności.
1.1.4.Sprawiedliwośćretrybutywnakontrarestytucyjna?
Znajomośćpodstawowychzałożeńsprawiedliwościnaprawczejumożliwia
dokonanieichporównaniazzasadamisprawiedliwościretrybutywnej(współcze-
śniedominującejwpolskimwymiarzesprawiedliwości).
Próbyzestawieniaparadygmatówsprawiedliwościnaprawczejiretrybutyw-
nejdokonujeH.Zehr(za:B.Czarnecka-Dzialuk,D.Wójcik,2001)(tabela1).
Jużpopobieżnejanalizietreścizawartychwtabelimożnawyciągnąćwnio-
sekoróżnorodnychzałożeniachporównywanychparadygmatów.Wsprawie-
dliwościretrybutywnejkontrolęnadwymierzaniemsprawiedliwościsprawują
przedstawicielepaństwa,którzymajązazadaniereagowaćnaczynyniezgodne
