Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Kontekstymedyczne,psychologiczneispołecznezachowańszkodliwychiuzależnieńbehawioralnych
nałogowedlaprzyjemnościlubzniesieniaprzykrości(ulga)orazkontynuujeto
zachowaniewtakisposób,żedochodzidorozwojukluczowychsymptomów,do
którychnależą:(1)powtarzającesięniepowodzeniewkontrolowaniutegozacho-
wania(tzw.utratakontroli)oraz(2)kontynuowaniezachowaniamimonegatyw-
nychjegokonsekwencji.KryteriaGoodmanabezpośrednionawiązujądokoncep-
cjiuzależnieńjakotakich,przyczymautorpodkreślazarównoaspektpsychiczny,
jakibehawioralnyproblemu.Niemniej,mimożeonebardzopopularne
wpraktyceklinicznej,jakdotychczasnieuzyskałystatusuoficjalnegonarzędzia
diagnostycznego.
ModelMarkaGrifthsa(2005a)tomodelsześcioczynnikowy,wktórymna
uzależnieniewskazują:
zaabsorbowanieczynnością;
modyfikacjanastroju;
tolerancja;
symptomyodstawienia;
konflikt;
nawroty.
Zaabsorbowaniewystępujewtedy,gdyczynnośćstajesięcentralnym
punktemżyciaczłowieka,dominującnadjegomyśleniem,uczuciamiizacho-
waniem.Przejawiasiętonieustannymzaabsorbowaniemdanączynnością,
zniekształceniamipoznawczymi,silnympragnieniempodejmowaniatejczyn-
nościorazpogorszeniemfunkcjonowaniaspołecznego.Zaabsorbowanieozna-
czazatem,żenawetjeślidanaosobaaktualnieniewykonujedanejczynności,
tocałąsobąjestzaangażowanawmyślenieotym,kiedyijakbędzietorobić.
Grifthspodkreślaprzytym,żeniektórezachowaniauzależniające,takiejak
paleniepapierosówczypiciealkoholu,mogąwystępowaćrównoleglezinnymi
działaniami(np.możnapalićpapierosa,kosząctrawęwogródku)iwtedy
symptomnzaabsorbowanie”niebędziewidoczny.Wystarczyjednak,żetaka
osobazostaniepozbawionamożliwościzapaleniapapierosanp.podczasdłu-
gotrwającegolotusamolotem,bywszystkiejejmyśliiuczuciapatologicznie
koncentrowałysięnatejniezaspokojonejpotrzebie.
Modyfikacjanastrojuodnosisiędoemocjonalnegowpływudanegozacho-
wanianajednostkę,któryczęstooznaczaspecyficznąstrategięradzeniasobieze
stresemzazwyczajopartąnauaktywnieniupobudzenia(reakcjanwalcz”)lubod-
wrotnie-uspokojeniuwzbudzenia(reakcjanuciekaj”).Cointeresujące,tosamo
zachowaniemożepełnićróżnąfunkcjęwciągudnialubtygodnia,np.ranozaglą-
damydointernetuwcelupobudzeniaidobregorozpoczęciadnia,awieczorem
wceluwyciszeniaemocjiiodprężenia.Możnazatemuznać,żejesttoprzykład
zastępowaniaefektufizjologicznego,obecnegowuzależnieniachsubstancjalnych,