Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Defnicjaikryteriadiagnostyczneuzależnieńbehawioralnych
31
efektempsychologicznym(oczekiwaniezwiązanezwykonaniemdanejczynno-
ści).Przyjmujesię,żeuzależnieniebehawioralnejestprostymsposobemradzenia
sobieznegatywnymnastrojemjakoprocesnsamoleczenia”wcelupoprawysa-
mopoczucia.Takiedoświadczeniamodyfikacjinastrojusąwspólnezarównodla
uzależnieńsubstancjalnych,jakiniesubstancjalnych.Wodniesieniudouzależ-
nieńbehawioralnych,jakwprzypadkuhazardu,efektzmianynastrojuuzyskano
zarównowwywiadachibadaniachkwestionariuszowych(Dickerson,Adcock,
1987;Grifths,1990),jakiwbadaniacheksperymentalnychprzezpomiartętna
jakowskaźnikapobudzenia(Grifths,1993;Leary,Dickerson,1985).
Tolerancjajesttoprocespolegającynakoniecznościzwiększaniadanegodzia-
łaniawceluuzyskaniaokreślonegoefektu.Klasycznymprzykłademtegoefektusą
uzależnieniasubstancjalne,wktórychtolerancjaprzejawiasięnadwasposoby:
albopoprzezpotrzebęzwiększeniailościzażywanegośrodka,np.alkoholu,wcelu
uzyskaniapożądanegoefektu,albopoprzezzmniejszenieefektudziałaniadanej
substancjichemicznejprzytychsamychdawkach.Tozaśoznacza,żedlauzyska-
niapodobnegoefektuintoksykacjinp.alkoholemjednostkamusiwypićwiększą
dawkę(por.Cierpiałkowska2010).Wuzależnieniachbehawioralnychmożeto
oznaczać,żenp.hazardzista,abyuzyskaćodpowiednipoziompobudzenialub
nastroju,stopniowozwiększawielkośćzakładów,któreostateczniesąznacznie
wyższeniżnapoczątku.Alboosobauzależnionaodgierkomputerowychgraco-
razwięcejiwięcej.Tymsamymzmianatolerancjiwuzależnieniachbehawioral-
nychwiążesięzpoświęcaniemcorazwiększejilościczasunawykonywaniedanej
czynnościi/lubeskalacjąpożądaniowej,lekkomyślnej,destrukcyjnejiegodysto-
nicznejnaturyuzależniającegozachowania(Grifths,2009).Zmianatolerancji
jestdobrzeudokumentowanaempiryczniewuzależnieniachsubstancjalnych,ale
mamyteżcorazwięcejdowodównajejistnienierównieżwprzypadkuuzależnień
niesubstancjalnych(Grifths,1993;Rosenberg,Feder,2014).
Objawyodstawieniatonieprzyjemnestanyemocjonalnei/lubfizjologiczne
objawypojawiającesięjakoefektprzerwania,ograniczenialubnagłychutrud-
nieńwrealizowaniuuzależniającegozachowania.Symptomyodstawieniamogą
miećcharakterpsychologiczny(rozdrażnienie,irytacja,wrogośćczyekstremalna
zmiennośćnastroju)lubbardziejfizjologiczny(nudności,poceniesię,bóległowy,
bezsennośćiinneobjawyzwiązanezreakcjąnasilnystres).Skutkiodstawieniasą
bardzodobrzeudokumentowanewprzypadkuuzależnieńsubstancjalnych(por.
Kay,Tasman,2006),alecorazwięcejbadańwskazuje,żesąoneobecnerównież
wuzależnieniachbehawioralnych.Naprzykładpojawieniesięobjawówodstawie-
niaudokumentowanowprzypadkuhazardu(Rosenthal,Lesieur,1992)czyuza-
leżnieniaodinternetu(Romano,Osborne,Truzoli,Reed,2013;Alaviiin.,2010).
Konfliktjakoobjawuzależnieniabehawioralnegomaszerokieznaczenie.
Możedotyczyćniezgodymiędzyjednostkąaznaczącymiosobamiwjejżyciu(np.
konfliktinterpersonalny)czymiędzyposzczególnymiaktywnościamiisferami
