Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaŁętowska,AdaPaprocka,IwonaRzucidło-Grochowska
nia,jakwypracowywaćwłasnedecyzje).Ograniczeniesądównajwyższychinstan-
cjiwzakresieobowiązkudokumentowaniauzasadnieniemichrozstrzygnięćbywa
pragmatycznieuzasadnianetym,żeonesameniepodlegająkontroliinstancyjnej.
Towyjaśnieniejednakabstrahujeodfaktu,żekontrolainstancyjnaniewyczerpu-
jecałejfunkcjikontrolnejuzasadnienia,ponieważobejmujeonarównieżkontrolę
nadkształtowaniemsięstandarduochronyprawnej,cowymagachoćbydostępno-
ścidecyzji(przezuzasadnienie)dlainnychsędziówtegosamegosądu;
4)oddziaływanianaadresatawyroku(umożliwienieakceptacjiwyroku,zewszelkimi
pozytywnymiskutkamitegostanurzeczywpłaszczyźnieindywidualnej,napraw-
czejiprewencyjnej).Bynajmniejprzytymtafunkcjauzasadnienianiewyczerpuje
sięwoddziaływaniunabudzeniewtensposóbzaufania(czyinnychpozytywnych
emocji)dojudykatywyijejdecyzji.Uzasadnieniemożewszaksłużyćwzbudzeniu
posłuchustrachemipotępieniem;
5)oddziaływaniawyrokuwpłaszczyźniespołecznej.Tafunkcjauzasadnienia,podob-
niejakpoprzednia(różnisięodniejskaląoddziaływaniaidostępnościąuzasadnie-
nia,m.in.przezwykorzystanietumediów),dajesięsprowadzićdoznanejparemii
LordaHewarda:Uitisnotmerelyofsomeimportance,butisoffundamentalimpor-
tancethatjusticeshouldnotonlybedone,butshouldmanifestlyandundoubtedlybe
seentobedone”
4
.Ztegopunktuwidzeniauzasadnieniasądowe,służącpropagowa-
niuokreślonejwizjisprawiedliwości,mająswójwymiaraksjologiczny,ideologiczny
iprawnopolityczny
5
,mówiącwielezarazemomodelustosunkówwładza–obywatel.
1.4.Koniecznośćwyważeniaracjimiędzypotrzebamipragmatycznymi
idemokratyzacjąfunkcjiuzasadnieniadecyzjisądowej
Żadnaepoka,żadensystemprawny,żadnaproceduraniespełniawjednakowej
mierzewszystkichfunkcjiuzasadnienia,wobecwszelkichdecyzjisądowych.Niebyłoby
torealistyczneimożliwe.Byłobynadmiernieuciążliwe,obciążającewczasieispowalnia-
jącefunkcjonowaniewymiarusprawiedliwości.Potrzebypragmatyczne(i–jednak–wy-
godawymiarusprawiedliwości
6
)orazoczekiwania,powiedzmy,demokratycznepozo-
stajązesobąwnapięciu,awyznaczeniemiędzynimiproporcjibynajmniejniejestłatwe.
4
LordHeward:Rexv.SussexJustices,9.Nov.1923,KBR1924,vol.I,s.259.Wwersjipóźniejszej,francuskiej
(zob.U.Kischel,DieBegründung…,s.53,zaorzecznictwemarbitrażumiędzynarodowego):Uilimporteauplushaute
pointnonquelajusticesoitjustice,maisencorequ’elleleparaisse”.
5
Por.H.Rabault,Granicewykładnisędziowskiej,Warszawa1997,s.163in.,wodniesieniudoideologizacjiuza-
sadnieńsądówIIIRzeszy.
6
UAktoskarżeniatotekst,którypowinienspełniaćkryteriapoprawnościlogicznejwymaganejodteorii
naukowej.M.in.powinienbyćfalsyfikowalny.Jeżelinawetzdarzysiępopełnićgłupstwoprokuratorowiinapisać
bzdury,nietrzymającesięlogiki,faktówizdrowegorozsądkutozłatwościąwinientowypatrzećprofesjonalnySąd
wramachwstępnegoprzegląduaktuoskarżeniaiaktsprawy.Aletojestoczekiwanienierealnebosądnieczytaani
aktuoskarżeniaaniaktprzedrozprawągłównąorazniemadostatecznychkwalifikacjipozwalającychwypatrzeć
nielogicznościaktuoskarżenia.Powyższeuwagisąraczejbezprzedmiotowe–lobbysędziowskie«załatwiłosobie»
nowąprocedurękarnąwramachnowelizacjikpkwchodzącejwżyciewpołowierokuiniebędziepotrzebyczytania
akt,pisaniauzasadnieńidociekaniaprawdywtokurozprawy”(podkreśleniaoryginału)–fragmentocenyzmian
wpolskiejprocedurzekarnejpochodzącejodofiarydrastycznejpomyłkisądowej.Ocena,oczywiściesubiektyw-
na,gdyidzieowskazaniegenezyzmian,ujawniajednakograniczeniedziałaniafunkcjikontrolnejiakceptacyjnej
(wwymiarzeindywidualnymispołecznym)uzasadnieńikonsekwencjętegostanudlawymierzaniasprawiedliwości.
18
