Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
AndrzejPankowicz
ziemianekiszałasów.Wpolowaniachnaturyludziomtowarzysząpsy.Ważnąrolę
odgrywahandeldalekosiężny.Wymianaobejmujesurowieckamiennydowyrobu
narzędziorazmuszleskorupiakówmorskichwykorzystywanejakoelementbiżuterii.
Ludnośćpóźnejkulturyoryniackiejmiałabliżejnierozpoznanyświatkulturyducho-
wej.Składałasięnańrozbudowanamagiamyśliwskaipoczątkiwierzeńreligijnych
związanychznaturąwformiefigurekkamiennych,takichjaktaznalezionawLa-
posu.Stałośćsiedzibtejludnościmajednakcharakterwzględny.Wspólnotymy-
śliwskiemusiałybyćmobilne,tonieludziebowiem,azwierzęta,naktórepolowali,
decydowałyoichmiejscuiczasiepobytu.Ztegookresuzachowałysięnajstarsze
śladykontaktówmiędzykulturowych.Ilośćdostępnejzwierzynyprzyciągałałow-
cówzodległychstronznadDonuizpółnocy,skądprzybyłajakaśgrupaludności
kulturyświderskiej.Napolowaniachpowszechnymnarzędziemstajesięłukpozwa-
lającynazwiększenieefektywnościpolowań.Śladykulturyświderskiejznalezio-
nom.in.wmasywiegórskimCeahlăunaznacznejwysokości,sięgającejniekiedy
1300mn.p.m.10
Najstarsześladyosadnictwaoryniackiegoodnajdujemywjaskiniachwmasywie
karpackim.NajbardziejreprezentatywnejeststanowiskonapoziomieII-bwGura
Cheii-Râsnov.Wpółnocno-wschodniejTransylwaniispotykamylicznestanowiska
odnoszącesiędookresurozwiniętejjużkulturyoryniackiej.Występująturóżnetar-
nikidoobróbkidrzewazcharakterystycznymostrzem,tłuczkidoobrabianiaroślin
strączkowych,atakżeichjądrajadalne.NaterenieBanatuosadytejkulturyodnale-
zionowmiejscowościachTincova,CosovaiwRomânesti–Dumbrăvita.Krzemien-
nenarzędziaspotykanenatychstanowiskachwskazująnabliskiezwiązkiześrodko-
woeuropejskągrupąKrems–Dufour.Podobnestanowiskaznajdujemywjaskiniach
wschodniokarpackich.NajbardziejznanymmiejscemjeststanowiskowCioclovina
odkrytenapoczątkuXXwieku.Znanesądwastanowiskakulturyoryniackiejna
tereniehistorycznejMołdawii,m.in.natarasachwokółBistrita.Narzędziatuznaj-
dowanesąznacznieuboższeniżnainnychterenach.Archeolodzyrumuńscywidzą
wtymświadectwokresowościtychosadwyznaczającychgranicęwschodniązasię-
gutejkultury.Występującanaterenachmołdawskichkulturagrawecka(Gravettian)
należydogrupykulturwschodnich.WświetlewykopaliskwMitoc,Crasnaleuca
iCeahlăumożliwejestprześledzeniezmianewolucyjnych,jakimpodlegała.Relikty
tejkulturywystępująrównieżwOasinaterenieMaramureswpostacimikrolitów
obsydianowych.PozaMołdawiąkulturagraweckaobejmowałaterenywschodniej
Słowacji,UkrainyZakarpackiej,północno-wschodnieWęgry,anapołudniusięgała
ŻelaznychWrót(PortiledeFier),gdziewystępujągrotytypuLaugerie-Basse.Na
terenieBanatupróczjaskińwystępujątakżeosadyzakładanewotwartejprzestrzeni,
jakrównieżspotykamyrównoległechronologicznieśladyinnejkulturyokreślanej
jakokwarcytowygórnypaleolit,utożsamianyzostatnimstadiumkulturymustier-
skiejwjejwschodniejodmianie–Charentian11.
Epipaleolitobejmujekilkakulturtworzącychnieprzerwanyciągosadnictwaod
Bőllingok.12tysięcylatp.n.e.pokoniecpre-Borealu9500/9000latp.n.e.Gene-
10J.Demel,op.cit.,s.25–27.
11M.Rotea,op.cit.,s.11.
