Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
AndrzejPankowicz
wmieście.WkońcuIIwiekup.n.e.byławażnymmiastem,choćwczasachAugusta
Strabonokreślająjakopolichnion,czylimałemiasteczko20.
Niebyłatowalkawsamotności.RexHistrianorumliczyłnapomocFilipaIIMa-
cedońskiego,wzamianobiecującmudziedzictwotronuScytów.ŚmierćwodzaGe-
tóww339rokup.n.e.uczyniłatenzamiarbezprzedmiotowym.Pomocnadeszłazbyt
późno.AteasniezamierzałpoczątkowopodejmowaćwalkizFilipem,aleniezamie-
rzałmusięteżpodporządkować.OdesłałdoMacedoniiposelstwoiprzybyłychza-
ciężnychmacedońskich,przekazujączaichpośrednictwemodmowęprawFilipado
tronuscytyjskiego.AteaswkroczyłdoDobrudży,poczymskierowałsiękuziemiom
będącymwewładaniuFilipaMacedońskiego.WyprawazakończyłasięklęskąAte-
asa.Klęskamusiałabyćogromna,przekazymówiąowzięciudoniewoli20tysię-
cyjeńców,niezliczonychstadbydłaisłynnychklaczyscytyjskich.Jeślinawetliczby
teuznaćzaprzesadzone,niezmieniatofaktu,żeDobrudżaznalazłasiępodpano-
waniemmacedońskim,aScytowiezostaliodepchnięcizaDunaj.Wydatniepomógł
wtymFilipowiIInowymariażpolitycznyzkrólemgeckimCothelasem.Naprze-
łomie340/339rokup.n.e.związektenzostałumocnionyprzezmałżeństwoFilipa
zcórkąCothelasaMedą.MimożeMedabyłaszóstążonąFilipa,owocetegozwiązku
ujawniłysiębardzoszybko.CothelasjakoteśćFilipaotrzymałwładzęnadDobru-
dżą21.Nienadługojednak.UschyłkuIIIwiekup.n.e.północnoirańscykoczowniczy
SarmaciodnieślizwycięstwowwalkachzeScytami.Częśćtychostatnichschroniła
sięwDobrudży(ScythiaMinor),większośćzaśnaKrymie,gdzierozwinęłosięgrec-
ko-scytyjskiemiastoNeapolScytyjski.Pamiętaćprzytymnależy,żeScytowieodchwi-
lipojawieniasięnapółnocnychbrzegachMorzaCzarnegouschyłkuVIIwiekup.n.e.
nieżyliwizolacji.Podstawoweszczepyplemionscytyjskich,niezależnieodobranego
trybużycia,wróżnymcoprawdastopniu,nawiązywałykontaktyzkoloniamigrec-
kimi.PierwszeobszernewzmiankinaichtematodnajdujemyuHerodotawnarracji
opisującejwyprawęwładcyperskiegoDariuszaprzeciwkoScytomwlatach513–512
p.n.e.Wielkaarmiaekspedycyjna,złożonazprzedstawicieliwszystkichludówim-
perium,przeszłaTracjęiposforsowaniuDunajuwkroczyłanaogromneprzestrzenie
nadczarnomorskichstepów.HerodotokreślasiłyDariuszaIHystaspesana700tysięcy
wojowników22.Dariuszdośćszybkoznalazłsięwsytuacjibezwyjścia.Stosunkowo
powolnaarmiaperskaniepotrafiłazmusićScytówdowalnejbitwy,awojnapodjaz-
dowakonnicyscytyjskiejsystematycznieosłabiałaPersów.Odwrótomalniezamie-
niłsięwtotalnąklęskę.Scytowie,wsparciprzezSauromatów,GelonówiBudynów,
zastosowalistrategięwciąganiaPersówwgłąbstepu,niszczącjednocześniestudnie,
źródłaipastwiska.GdyDariuszwpościguzanieuchwytnymwrogiemdotarłdoste-
pówazowskich,armiabyłaukresusił.Brakpożywieniaipaszydlakoniiniekończące
siępotyczkizkonnicąscytyjskąstałysiębezpośredniąprzyczynąodwrotu.Wojownicy
scytyjscywidealnysposóbswojeuzbrojenieiwyposażeniedostosowalidowarunków
panującychwstepie.Żelaznesztyletytypuakinakesbyłybroniągroźnąwrękustepo-
20A.Rustoiu,DaciabeforetheRomans,[w:]I.-A.Pop,I.Bolovan(red.),op.cit.,s.39.
21K.W.Treptow(red.),AHistoryofRomania,Iasi1996,s.14–15.
22Herodot,Dzieje,przekł.ioprac.S.Hammer,Warszawa1959,IV:87.
