Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.WczesnenieadaptacyjneschematywkoncepcjiYounga
więzi,alewynikajązpośredniejfrustracjijakiejśpotrzeby.Naprzykładmatka
zrozwiniętymzaburzeniemlękuuogólnionego,poprzezciągłączujność,pobu-
dzenie,martwieniesięiprzewidywanienajgorszychmożliwychkonsekwencji
sytuacji,przekazujedzieckujednoznacznąinformacjęotym,żeświatiludziesą
niebezpieczni,tymsamymgenerująclękipozbawiającdzieckopoczuciabezpie-
czeństwalubjeosłabiając(tamże).Dzieckozdobywabowieminformacjeoota-
czającejgorzeczywistościpoprzezobserwację,naśladownictwo,modelowanie,
któreleżąupodstawprzekazumiędzypokoleniowego(Rostowska,2002b;zob.
teżRostowska,1999).
Utworzonynaskutekprzebywaniawtakichsytuacjachschematwiążesię
zdoświadczaniemnegatywnychemocji,prowadziwięcdopojawieniasięmoty-
wacjidoichunikania.Motywtenrealizowanyjestpoprzezstosowanielicznych
zasadistrategiizachowań,którełącząsięwpodstawowestyle:walcz(kompen-
sacja)lubuciekaj(unikanie),awsytuacjinieskutecznościlubbrakumożliwości
stosowaniaktóregośznichpojawićsięmożewyuczonabezradność,rozumiana
jakostylpodporządkowania(Young,1990;Youngiin.,2014).
Wkolejnychpodrozdziałachprzedstawionodokładnyopiszarównoschema-
tów,jakistylówradzeniasobie.
31
1.2.1.Podstawykształtowaniaschematów
Aktualnatypologiaobejmuje18schematów,wiążącychsięzróżnymiprzeko-
naniamiiemocjamidotyczącymisiebieiinnych.Jakwspomnianowcześniej,
podstawowąprzyczyną(źródłem)kształtowaniasięschematówjestfrustracjapo-
trzebdzieckawewczesnymdzieciństwie,związanychzczteremawymienionymi
głównymidoświadczeniami.Zgodniezrodzajemfrustrowanejpotrzebyizwiąza-
nymztymrodzajemdoświadczeniatworząsięróżneprzekonania,odnoszącesię
bardziejdosiebie,innychlubświata.Youngpowiązałteschematywgrupy,zwa-
neobszaramilubdomenami(domains).Przedstawionojejużwkilkupozycjach
literaturydostępnychwPolsceizajmującychsiępraktycznymzagadnieniemte-
rapiischematów(np.ArntziJacob,2016;Rafaeliiin.,2011;YoungiKlosko,
2012;Youngiin.,2014)wrazzpropozycjąpsychoterapii.Najbardziejobecnie
popularnympodejściem3jeststrukturapięciudomen,jednakwielebadańada-
ptacyjnychmetodyjejniepotwierdza,wtymadaptacjapolska(Oettingeniin.,
2017).NajnowszapropozycjaYoungatoukładczterechdomen(Bach,Lockwood
iYoung,2017)4,któryzostałprzyjętyrównieżwtymopracowaniu5:
3Więcejohierarchicznejstrukturzeschematówizmianachwjejzakresiezob.wkolejnym
podrozdzialei
4Analizykonfirmacyjneieksploracyjneopartenaprezentowanychtutajbadaniachrównież
wskazująjakoniecolepszerozwiązaniezukłademczterechdomen(zob.podrozdz.2.3.1).
5Nazewnictwoschematów(ichtłumaczenie)niejestniestetyujednolicone.Abyniewpro-
wadzaćdodatkowegozamieszania,przyjętonazwyzaproponowaneprzeztłumaczapodręcznika
