Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AUTONOMIAWDYSKURSIEPOSTHUMANISTYCZNYM…
|
21
«gębę»,zaśjednostkawspołeczeństwiejestcałkowiciewytworemtegospołeczeń-
stwa,nawetjeślijestefektemujarzmienia”(Pasternak,2012,s.136).Takapodmioto-
wośćjest„zlepkiemnarzuconychprzezwładzęschematówpostepowaniaimyślenia.
Człowiekmyśli«jaksięmyśli»wdanejspołeczności,postępuje«jaksiępostępuje»
wdanejgrupie”(Pasternak,2012,s.136).Autonomiajednostkiuleganiemalcałko-
witemurozmyciu,wprzekonaniujednostekjestrzeczywista,faktyczniemazaścha-
rakterpozornyiiluzoryczny.Jednostkanietylkoniedostrzegadoświadczającychją
ograniczeń,lecztakżezaprawdziwąprzestrzeńwolnościuważatę,wktórejjejwybory
sązakreślone.Niedostrzegaprzytymparadoksutejsytuacji-doświadczającwielu
możliwości,poddanajestjednocześniesilniejszemuoddziaływaniukontroli(Chuto-
rański,2015a,s.31).
Autonomiawedukacjiwyższej–perspektywakrytyczna
iemancypacyjna
Donurtówzdecydowaniepolemizującychzliberalnymiihumanistycznymiujęciami
podmiotowejautonomiinależąprzedewszystkimpedagogikakrytycznaipedagogi-
kaemancypacyjna(Czerepaniak-Walczak,2018b;Szkudlarek,1995,1997;Śliwerski,
2011,2018).Badaniadotycząceprocesówdemokratyzacjiiautonomizacjiedukacji
rozwijająsiętakżewnurciekrytycznejiemancypacyjnejpedagogikiszkoływyższej
(Chutorański,Szwabowski,2016;Ciechanowska,2015;Czerepaniak-Walczak,2013,
2018b;Ostrowicka,2015;Potulicka,Rutkowiak,2010;Rozmus,2018;Śliwerski,2011,
2018).
WrozwojukrytycznejmyślipedagogicznejwPolsceważnebyłyzwłaszczaprace
PauloFreirego,Henry’egoA.Giroux,PeteraMcLarenaorazpolskichpedagogów,któ-
rzywzwiązkuztymiideamipodjęlikrytycznądebatęnadzmianąwpolskiejedukacji,
dokonywanąwkierunkujejdemokratyzacjiiuwolnieniazideologicznych,instytucjo-
nalnychibiurokratycznychograniczeń.Zmianatadotyczytakżeuczynieniazeduka-
cjiprzestrzenirozwojuosóbigrup,zwłaszczatychpozbawianychedukacyjnychszans
imarginalizowanych(Kwieciński,2007,2011,2013).
Pedagodzykrytycznidostrzegająparadoksalne„uwłasnowolnienie”współczesne-
goczłowieka,niemożnośćdoświadczaniaautonomiimimojejpozornejdostępności.
Budzitoichzdecydowanysprzeciw(Chutorański,Szwabowski,2016;Szwabowski,
2014);poprzezswojepisarstwoidentyfikująsięzcierpieniemjednostekmarginalizo-
wanych,nieświadomychswegolosu,uwikłanychwpraktykisubmisjiizniewolenia.
OskarSzwabowskitęrefleksjewyrażanastępująco:
Poszukujępisania,którewyraziłobykrzykjakteżmilczenie.Nieznośnośćżyciawneo-
liberalnymświecie.(…)Pisania,którewyrażato,coniewyrażalne(…)zpełnąświa-
domością,żereprezentacjacierpienianiejestmożliwa,ajedynedoświadczenie,do
