Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ll7lWnikaniewirusówdokomórki
1
5
2
3
4
19
Rys.1.29.Składaniecząstkipotomnejbakteriofaga.Synteza
iskładanieposzczególnychelementówcząstkifagazachodzi
niezależnie.1-składaniepłytkipodstawnej,2-składaniegłówki
faga,3-pakowaniemateriaługenetycznegofagadoniepełnejgłów-
ki-progłówki,4-syntezawłókienek,5-dojrzałacząstkafaga
[Napodstawie:CannA.J.,PrinciplesofMolecularVirology,ed.5.Acade-
micPress,SanDiego,London2012]
Mechanizmymolekularnetegoprocesusąnajlepiej
poznaneuwirusówzwierzęcych.
1.7.1.Adsorpcjawurusówdokomórku
Pierwszymetapemcyklureplikacyjnegowirusa
jestadsorpcja-rozpoznanieiprzyłączeniewiruso-
wychcząstekdopowierzchniokreślonychkomó-
rek.Wprocesietymważnąrolęodgrywajączynniki
umożliwiająceadsorpcjęwirusadokomórki(ang.
attachmentfactors)ireceptorywirusowe(ang.viral
receptors).
Czynnikiprzyłączającewirusadokomórkirekrutu-
jąizatrzymującząstkiwirusanapowierzchnikomórki,
ułatwiająctymsamymjegoadsorpcjęipóźniejsze
oddziaływaniezreceptorem.Wykazująsięoneniską
specyficznościąisązdolnedowiązaniasięzróżnymi
typamiwirusów.Napowierzchnikomórekzwierzę-
cychsątonajczęściejpolisacharydyzgrupyglikoza-
minoglikanów(GAG).Jednymztakichczynnikówjest
siarczanheparanu,doktóregoprzyłączająsięm.in.:
wirusyzwiązanezadenowirusami(AAV
,ang.Ade-
no-assiociatedviruses),ludzkiewirusybrodawczaka
(HPV
,ang.Humanpapillomaviruses),wirusyopryszcz-
kipospolitej(HSV,ang.Herpexsimplexvirus),czy
poxwirusy,np.wiruskrowianki(VACV
,ang.Vacci-
niavirus).Innymprzykłademczynnikaadsorpcyjnego
jestkwassjalowywykorzystywanym.in.przezwirusy
grypy(IAV
,ang.InfluenzaAvirus).
Receptorywirusowewprzeciwieństwiedoczyn-
nikówadsorpcyjnychcharakteryzująsiędużowyższą
swoistościąiokreślajątropizmwirusadokomórki.
Tymsamymobecnośćreceptorawdanejkomórce
możebyćwyznacznikiempodatnościnazakażenie
określonymwirusem.Woddziaływaniachwirus-re-
ceptorbiorąudział:wiązaniajonowe,wodoroweisiły
vanderWaalsa.Jedentypwirusamożewiązaćwiele
różnychreceptorów,adanyreceptormożebyćspecy-
ficznydlaróżnychwirusów.NaprzykładwirusyCox-
sackie(ang.Coxsackieviruses)zrodzinypikornawiru-
sówwykorzystujątensamreceptorcoadenowirusy.
Niekiedyjednak,abywirusmógłwniknąćdoko-
mórkipozareceptorempotrzebnyjestjeszczekore
-
ceptor.Takjestm.in.wprzypadkuludzkiegowirusa
niedoboruodporności-(HIV
,ang.Humanimmuno-
deficiencyvirus),któryopróczreceptoraCD4wyma-
gajeszczedodatkowychkoreceptorów-CCR5lub
CXCR4(receptorychemokin).
Wciąguostatnich30latzidentyfikowanoreceptory
dlaprawiewszystkichludzkichwirusówpatogennych.
Molekularnycharakterwirusowychreceptorówjest
dośćzróżnicowanyiobejmujebiałkapowierzchniowe
komórek,węglowodanyilipidy.Wirusyjakoreceptory
wykorzystującząsteczkipełniącewkomórceważne
funkcjefizjologicznejak:receptorywiążąceligand
LDL(lipoproteinaoniskiejgęstości),EGFR(recep-
tordlanaskórkowegoczynnikawzrostu),glikoprote-
iny,kanałyjonowe,gangliozydy,węglowodany,pro-
teoglikanyiintegryny.Narysunku1.30iwtabeli1.1
przedstawionoprzykładyreceptorówiczynników
umożliwiającychadsorpcjewirusadokomórki.
