Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Językijegorolawpracyprawnika
23
nduży”
,ndługi”
,nsolidny”
,nmocny”itd.,Niemcynatomiast-wktórychjęzyku
wspomnianyrzeczownikjestrodzajużeńskiego-wskazywalinaprzymiotni-
kitakiejak:npiękny”
,ndelikatny”
,nelegancki”
.Podobniepousłyszeniusłowa
nklucz”Hiszpanie,wktórychjęzykujesttosłoworodzajużeńskiego,podawa-
liprzymiotnikitakiejak:nmały”
,nuroczy”
,nbłyszczący”
,ndrobny”
,natomiast
Niemcy,wktórychjęzykunklucz”jestrodzajumęskiego,podawalitakieprzy-
miotnikijak:nduży”
,nciężki”
,niewygodny”
,nząbkowany”itd.
Wartozauważyć,żeproblemtenmaswojebezpośrednieodzwierciedleniewrze-
czywistościpolityczno-prawnej.Przykładowodlaosób,którewychowałysię
wtzw.cywilizacjizachodniej,prawaczłowieka,awszczególnościwolnośćindy-
widualna,sączymśtakoczywistym,jakto,żesłońcewschodzinawschodzie,aza-
chodzinazachodzie.Konsekwentnieczymśnaturalnymjestdlanasmyślenie,że
wspomnianawartośćjestrównieoczywistadlawszystkichludzi.Tymczasem,gdy
doszłodokonfrontacjiświatazachodniegowrazzjegowartościamizrzeczywis-
tościąchińską,okazałosię,żerozmowadotyczącafundamentalnychdlaobutych
światówwartościbyłaconajmniejskomplikowana.Wjęzykuchińskimnieistnia-
łobowiemsłowo,któreodnosiłosiędofenomenu,jakimjestwolnośćindywidu-
alna.JakpisałWolfgangBauer:nChińczycynieznająsłowa«wolność»,alboina-
czej,abybyćbardziejprecyzyjnym,niemadawnegosłowa,którewjednymznaku
oddawałobywolnośćwramachspołeczeństwa”7.Abywłaściwiezrozumiećistotę
problemu,wartoprzytoczyćrównieżsłowahrabiegoChristianavonKrockow:
nodkiedyta(zachodnia)ideawolnościzostaławprowadzonadoChin,udałosię
jaknarazietylkouczonym[…]jązrozumieć”8.Czymożliwywięcbyłrzeczywisty
dialogdotyczącyczegoś,cobyłopozazakresemmyśli,azatemirzeczywistości
większościChińczyków?Czymożliwybyłfaktycznyneksport”ideiprawczłowie-
ka,skoro-jakpodkreślałtajwańskiprawnikJohnC.H.Wu-npowszechnieznany
jestfakt,żewsystemiepolitycznymiprawnymdawnychChinrównośćiwolność
jednostkibyłasłaborozwinięta.Wcałejnaszejhistoriiniemożemyznaleźćcze-
goś,copodobnebybyłodoMagnaChartaalbodoDeklaracjiNiepodległości”9.
Niewdającsięwtymmiejscuwszersządyskusjędotyczącąstopniawpływu
językanasposóbpostrzeganiarzeczywistości,zauważmy,żepoziomopano-
waniajęzykabezwątpieniaprzekładasiębezpośrednionazdolnośćopisywa-
niarzeczywistości.WracającdotezyWittgensteina,możnapowiedzieć,żeim
bogatszyjestjęzyk,którymsięposługujemy,tymwiększyjestświat,wktórym
żyjemy,któryrozumiemyiktórymożemytakżekształtować.Samaumiejęt-
nośćprecyzyjnegoformułowaniamyśli,jasnegoichwyrażania,poprawnego
7Cyt.za:G.Kamiński,PrawaczłowiekawChinach[w:]Prawaczłowieka.Geneza,koncepcje,
ochrona,red.B.Banaszak,Wrocław1993,s.76.
8G.Kamiński,Prawaczłowieka…,s.76.
9G.Kamiński,Prawaczłowieka…,s.77.
