Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI.Językjakosystemznaków
Uogólniającto,cozostałowyżejpowiedziane,należystwierdzić,żewprzy-
padkuznakumożemywyróżnićtrzycharakterystyczneelementy:
1)substratmaterialnyznaku(tzw.elementoznaczający);
2)myśl,którątwórcaznakupragniewywołać(tzw.elementoznaczany);
3)regułyznaczeniowe,którenakazująwiązaćzdanymsubstratemmate-
rialnymmyśliokreślonegotypu(tzw.funkcjaznakotwórcza).
substrat
materialny
znaku
teleologiczny
charakterznaku
oznaka
Substratmaterialnyznakujestto-wspomnianyjużwyżej-nośnikinformacji
-to,cooddziałującnanaszezmysły,przekazujeokreślonąinformację.Wprzy-
padkusłówzapisanychnakartcepapierusubstratemmaterialnymznakubędzie
utrwalonyśladatramentu.Wprzypadkuznaku,któregotwórcąbyłwspomnia-
nywyżejautostopowicz,substratemmaterialnymznakubyładłońwyciągnięta
wcharakterystycznysposób,zaśsubstratemmaterialnymznakudrogowegoB-1
jestcharakterystyczniepomalowanykawałekblachy.Jakjużwyżejwspomniano,
substratmaterialnyjesttransparentnym(przezroczystym)elementemznaku.
Wtypowejsytuacjikomunikacyjnejzwieńczonejsukcesem,substratumaterial-
negoznakuniedostrzegasię.Zezjawiskiemtymmamyczęstodoczynienia
wprzypadkuposługiwaniasięjęzykiemojczystym.Gdyprowadzimybowiem
rozmowę,zazwyczajniezwracamyuwaginasamesłowa,którepadająznaszych
ust,tylkobezpośredniokoncentrujemysięnamyślach,któretesłowaprzekazu-
ją.Zazwyczaj,imsprawniejposługujemysięokreślonymiznakami,tymbardziej
ichsubstratymaterialnestająsiędlanastransparentne.
Celem,dlaktóregoposługujemysięznakami,jestkomunikacja-przekazanie
określonychmyśli.Tymsamymznakimająteleologicznycharakter-twórcapo-
sługujesięznakiem,abywywołaćuodbiorcyokreślonąmyśl.Innymisłowy,
twórcaznakuzawszemaokreślonyzamiar,intencjękomunikatywną,tworząc
określonystanrzeczyalbozjawisko,wie,żenależyznimwiązaćtakie,anieinne
myśli,ichcejewłaśniewumyśleodbiorcywywołać.Wzgodziezpowyższym
błędniewyraziłybysięosoby,którestwierdziłyby,że:nZaczerwienionepoliczki
sąznakiempodwyższonegociśnienia”
,nJaskółkiniskolatają-toznak,żebędzie
padać”
,nDymjestznakiemognia”
,nNazderzakusamochodunależącegodoOl-
gierdaZ.sąśladykrwi,toznak,żekogośpotrącił”
,nApoloniuszowiW
.drżąręce,
toznak,żejestalkoholikiem”
.Wewszystkichpowyższychprzypadkach-mimo
użytychsłów-oczywiścieniemieliśmydoczynieniazeznakami,nigdziebo-
wiemniepojawiłasięintencja(cel)wywołaniaukogośokreślonychmyśli.
Odznakunależyodróżnićoznakę.Wróćmydopodanegowyżejprzykładuni-
skolatającychjaskółek.Powiedzieliśmyjuż,żeniejesttoznaknadchodzącego
deszczu.Częstojednakniskielataniejaskółekwiążesięznadchodzącymdesz-
czem.Jakwięcnazwaćtozachowanieptaków,odnoszącjejednocześniedowia-
domegozjawiskaatmosferycznego?Otóżwtejsytuacjimamydoczynienia
zoznaką.Zauważmy,żewprzypadkuoznaki,takjakiznaku,pojawiasięstan
