Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
RozdziałI.Językjakosystemznaków
oświadczenie
woli
Poprawneodróżnienieznakówodoznakiśladówmożeodgrywaćwpracy
prawnikaznaczącąrolę.Zgodniezart.60k.c.:n[z]zastrzeżeniemwyjątków
wustawieprzewidzianych,wolaosobydokonującejczynnościprawnejmoże
byćwyrażonaprzezkażdezachowaniesiętejosoby,któreujawniajejwolę
wsposóbdostateczny,wtymrównieżprzezujawnienietejwoliwpostacielek-
tronicznej(oświadczeniewoli)”
.Wprzytoczonymprzepisiewyrażonazostała
zasadaswobodyformyoświadczeniawoli.Skorowięcoświadczeniewolimoże
byćwyrażonewkażdysposóbujawniającydostateczniewolęosobyjąwyraża-
jącej,należyprzyjąć,żekażdezachowaniemożestaćsiędefactoznakiem.Roz-
poznanie,czydanezachowaniejestznakiem,czyteżnie,jestotyleistotne,że
oświadczeniawolimogąkreowaćstosunkicywilnoprawne,atakżeprowadzić
doichustania.Znakiemtakimmożewięcbyćuściśnięcieręki,gestdłonią,
skinieniegłową15.
Zgodniezart.82k.c.nieważnejestoświadczeniewolizłożoneprzezosobę,
którazjakichkolwiekpowodówznajdowałasięwstaniewyłączającymświado-
mealboswobodnepowzięciedecyzjiiwyrażeniewoli.Dotyczytowszczegól-
nościchorobypsychicznej,niedorozwojuumysłowegoalboinnego,chociażby
nawetprzemijającego,zaburzeniaczynnościpsychicznych.Wkontekściepo-
czynionychwyżejuwagprzypomniećbowiemnależyteleologicznycharakter
znaku.Jeślidanaosobaswoimzachowaniemniepragniewywołaćuinnych
myśliokreślonegotypu,niemożemykwalifikowaćjejzachowaniajakoznaku.
Zanalogicznąsytuacjąmamydoczynieniawprzypadkupozornościoświad-
czeniawoli(art.83§1k.c.16),atakżewyzysku(art.388§1k.c.17).
15JakwskazałSądApelacyjnywPoznaniuwwyrokuz30.04.2019r.,IACa591/18,LEX
nr3032471,nPrzepisart.60k.c.wyrażaregułę,wedlektórejwolaosobyskierowananawywo-
łaniezamierzonegoskutkuprawnegozwiązanegozdokonywanączynnościąprawnąmożebyć
uzewnętrznionawkażdydowolnysposóbujawniającyjątak,żestajesiędostateczniezrozumiała
dlaadresata.Przedewszystkimsposobemtymjestbezpośredniprzejawwolisłowemlubpismem
zapomocąpowszechniezrozumiałychzwrotów,niewymagającychtłumaczeniaizastanawiania
sięnadtym,cowrzeczywistościdanyaktwolioznacza.Ujawnieniewoliosobydokonującej
czynnościprawnejmożenastąpićtakżewsposóbdorozumianyprzezjakiekolwiekzachowanie
się,uzewnętrzniającetęwolęwsposóbobiektywniezrozumiały,awięcalbowyraźnie,albodo-
rozumianieprzezjakiekolwiekzachowaniesię(zużyciemsłówlubbez-potakiwaniem,mimiką,
gestami,czynem),którewokolicznościachtowarzyszącychwsposóbdostateczniezrozumiały
wyrażawolęwywołaniaskutkówprawnychobjętychtreściączynnościprawnej”.
16nNieważnejestoświadczeniewolizłożonedrugiejstroniezajejzgodądlapozoru.Jeżeli
oświadczenietakiezostałozłożonedlaukryciainnejczynnościprawnej,ważnośćoświadczenia
oceniasięwedługwłaściwościtejczynności”
.
17nJeżelijednazestron,wyzyskującprzymusowepołożenie,niedołęstwo,niedoświadczenie
lubbrakdostatecznegorozeznaniadrugiejstronycodoprzedmiotuumowy,wzamianzaswoje
świadczenieprzyjmujealbozastrzegadlasiebielubdlaosobytrzeciejświadczenie,któregowar-
tośćwchwilizawarciaumowyprzewyższawrażącymstopniuwartośćjejwłasnegoświadczenia,
drugastronamożewedługswegowyborużądaćzmniejszeniaswegoświadczenialubzwiększenia
należnegojejświadczeniaalbounieważnieniaumowy”
.
