Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
byłbyonodflmuzealnego”wzorcawymowyjęzykahebrajskiego.opowia-
dającsięzatymrozwiązaniem,Gotlobernieodrzucałjednocześniewier-
szasylabicznego,leczproponowałwolnośćpoetyckiegowyboru,zależne-
goodregionalnychuwarunkowańjęzykowych.Podkreślałtymsamym
wagękomponentubrzmieniowegowliryce:flWierszzawszepodążaza
ustamiiuchem”64.
SamemuGotloberowinajwiększąpopularnośćprzyniosłapoezjajidy-
szowa,choćniektórejegowierszehebrajskienależałydorównieznanych
ilubianych.PrzezkilkadekadwkażdymżydowskimdomunaWołyniu
iPodolurecytowanotakieutwory,jakDerbidneIsrulikczynawiązujący
domotywuŻydawiecznegotułaczaKain.Cowięcej,śpiewanojedomelo-
diiukładanychprzezautora,napodstawiektórychtworzonoteżwłasne
wariantymelodyczne65.PieśńKoljeszorerba-chalon[Głoszaśpiewawoknie]
pojawiłasięnakartachwydanegonapoczątkuXXwiekuśpiewnika66tuż
oboksłynnychdziełnajwiększychżydowskichwieszczów,naczelezEl
ha-cipor[Doptaszyny]ChaimaNachmanaBialika(1873-1934)iHa-tikwa
[Nadzieja]NaftalegoHercaImbera(1856-1909).WierszeAbagafunkcjono-
waływśródodbiorcówjakoanonimowatwórczośćtradycyjna,flludowa”.
Autordoskonalezdawałsobiesprawęztejpopularności,oczymświadczy
jegowspomnienienatematutworuDerbidneIsrulik(Częśćdruga,rozdz.I).
Dojęzyka,któryprzyniósłmutakwielkirozgłos,Gotlobermiałambiwa-
lentnystosunek.Popierałjidyszjakomediumsłużącecelomedukacyjnym,
oświecaniumas67,wskazywałnapotrzebępublikowaniaksiążekwmowie
ludu68.Nazywałjednakjidyszjęzykiemflbezliteratury,bezgramatyki,bez
logiki,bezretoryki,bezfilozofiiihistorii,aconajgorsze-beznarodu”69.
TęorazinnesprzecznościczyniekonsekwencjewpoglądachGotlobera70
Łastiktłumaczywewnętrznymiwahaniamiichęciąflprzypodobaniasię
wszystkimludziomoświeconymzprawaizlewa”71.Czasemzmianępoglą-
64
Tenże,Igeretbikoret,flHa-Kochawim”,s.37.
65
Zob.I.Zinberg,AHistoryofJewishLiterature,s.165.
66
67
68
69
70
Zob.TheGoldenTradition,s.113.
A.B.Gotlober,Koljeszorerba-chalon,[w:]KinorCijon,red.A.M.Lunc,Jeruszalajim1902/1903,s.67-71.
A.B.Gotlober,Etla-taat,flHa-Melic”12(1865),s.179-182.
Cyt.za:I.Cynberg,A.B.Gotlobersliterariszejerusze,s.182.
Goldbergwyliczaichdługąlistę:wrogośćwobecchasydyzmuprzyjednoczesnejsympatiidotrady-
cjiludowej(zachowanejwdużejmierzedziękichasydom);racjonalizmdzielonyzeskłonnościami
romantycznymi;deklarowanieogromnejmiłościdoojcainieodwiedzaniejegogrobuprzezdługie
lata;niechęćdozałagodzeniasporuzteściem,copozwoliłobypozostaćubokuukochanejJehudit.
R.Goldberg,Mawo,s.25-27.
71
S.Łastik,ZdziejówOświeceniażydowskiego,s.235.MniejwyrozumiałościwtymwzględziewykazujeJosef
Klausner.PowyliczeniuniechlubnychwątkówzbiografiiGotlobera(takichjakpisaniepochlebczych
hymnównacześćkolejnychcarówczyniesławnepolemikizKowneremiSmolenskinem)konstatuje,
żeflnieświadcząonebynajmniejowysokimpoziomiemoralnym”.J.Klausner,Historiaszelha-sifrut…,
t.5,s.363.
XXVII
ŻycieitwórczośćAwrahamaBeraGotlobera|Spuścizna
