Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tworzyiwalczy”5;jakofljedenzfilarówhaskalowegosystemuoświaty
wEuropieWschodniej”6-pedagogiwspółtwórcanowego,świeckiegonurtu
nahebrajskiejscenieliterackiej.
PodstawowymźródłemwiedzyolosachGotloberaijegodziełjestsam
twórca.Biografowieibadaczeliteratury,naczelezJosefemKlausnerem
(1874-1958),autoremmonumentalnejmonografiinowejliteraturyhebraj-
skiej,zawierającejjednoznajobszerniejszychopracowańoGotloberze,
rekonstruowaliprzebiegżyciapisarzaichronologiępowstawaniakolej-
nychutworów,bazującgłównienainformacjachzawartychwjegowła-
snychwspomnieniach,atakżewkorespondencji7.Informacjetemogąbyć
obarczonebłędami,jakożeGotlobernierelacjonowałzdarzeńnabieżąco,
leczzperspektywywielulat,acozatymidzie-nieustrzegłsięprzednie-
ścisłościami(naprzykładpodawałwdwóchróżnychmiejscachinnedaty
iokoliczności,wjakichzacząłtworzyćwjęzykujidysz)8.Wogólnymzarysie
wspomnieniatemożnauznaćjednakzawiarygodne.Stanowiąonetym
samymkluczdopoznaniasylwetkijednegoznajważniejszychXIX-wiecz-
nychpisarzyipamiętnikarzyżydowskich9.
Szczęśliwedzieciństwoimłodzieńczeposzukiwania
AwrahamDow(Ber)Gotlober(Gotlob)10,synChaimaiSzyfry,przyszedłna
świat14stycznia1811roku11wpołożonymnastykuWołyniaiPodolaSta-
rokonstantynowie-ówczesnymmieściepowiatowymCesarstwaRosyj-
skiego.Pochodziłzreligijnejrodziny.Jegoojciec,szanowanyczłonekmiej-
scowejspołecznościżydowskiej,angażowałsięwżyciegminy,sprawując
pieczęnadjejfinansami,prowadzącmodlitwyjakośpiewaksynagogal-
ny(kantor)ispisująckronikęmiejscowegobractwareligijnego.Starałsię
zapewnićsynowitradycyjnąedukację,choćwykazywałsięjednocześnie
5
R.Goldberg,Mawo,s.7.oileniezaznaczonoinaczej,cytatyzeźródełobcojęzycznychpodanowtłu-
maczeniuwłasnym.
6
M.Zalkin,ModernizingJewishEducation…,s.158.
7
otym,żebiografowieGotloberaopieralisięwprzeważającejmierzenajegowłasnychwspomnie-
niach,najlepiejświadczyłudzącepodobieństwoposzczególnychnarracji,zarównowzakresiewybo-
ruopisywanychwydarzeń,jakiichinterpretacji;por.S.Mandelkern,ToldotAbag,flHa-Asif”3(1886),
s.430-439;I.C.Zagorodski,AwrahamBerha-KohenGotlober(Abag),flSeferha-Szana”1(1900),s.308-314.
8
Zob.A.B.Gotlober,Zichronotu-masaot,wstępioprac.R.Goldberg,t.2,Jeruszalajim1976,s.12-14.
9
oileniezaznaczonoinaczej,źródłemprzedstawionychniżejinformacjibiograficznychsąwspomnie-
niaGotloberazobutomówZichronotu-masaot.
10
FormyflGotlober”autorzacząłużywaćzczasem;zob.I.Cynberg,A.B.Gotlobersliterariszejerusze,flLite-
rariszeBleter”10(1930),s.181.
11
WliteraturzemożnaznaleźćkilkaróżnychdaturodzeniaGotlobera.Rozbieżnościtewynikajązarówno
zbłędnychzapisówdatyhebrajskiej(omyłekpisarskichlubdrukarskich),jakiprzekłamańwkonwer-
sjizkalendarzażydowskiegonajuliańskiigregoriański;np.JosefKlausner,azanimReuwenGoldberg
podająwłaściwą,deklarowanąprzezsamegoGotloberadatę18tewet5571,leczbłędnieprzeliczająją
na10grudnia1810;por.J.Klausner,Historiaszelha-sifrutha-iwritha-chadasza.Szi‘urim,t.5,Jeruszalajim
1948/1949,s.333;R.Goldberg,Mawo,s.8.
XI
ŻycieitwórczośćAwrahamaBeraGotlobera|Szczęśliwedzieciństwo…
