Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wszystkichproblemówinteresującychpoznawczodlaczłowieka.
Sądzono,żefizykaimatematykamusiosiągnąćswójkresnatej
samejzasadzie,najakiejosiągniegogeografia,gdyzostanąopisane
wszystkieszczegółyinteresującepoznawczogeografów.Wimiętego
optymizmudoradzanoM.Planckowiwokresiestudiów,byporzucił
fizykęipoświęciłsięmuzyce,którastanowiładrugądziedzinęjego
zainteresowań.Stolatwcześniejpodobnyoptymizmłączonybył
zpesymistycznymiprognozamiprzezDiderota.Pisałon,iżwXIX
wiekuniebędziewielkichgeometrów,gdyżwspaniałygmach
geometriizostałjużwzniesionyprzezBernoulliego,Eulera
id’Alemberta.Tymczasem,dziękipracomBolyaia,Gaussa
iŁobaczewskiego,wiekXIXrozwiałoptymistyczneiluzje,
wykazując,iż„wspaniałygmach”wymagazmianyfundamentów.
Wybórmiędzyoptymistycznąwizjąświata–maszynyościśle
zdeterminowanym
ruchu
podstawowych
elementów
a
wizją
twórczegoświata,wktórymniewszystkomożnaprzewidzieć–
zależywdużymstopniuodsubiektywnychestetyczno-wizjonerskich
upodobań.NamarginesiedyskusjiEinsteinazBohrem,K.R.Popper
zaznaczanaprzykład,iżjegosympatiebyłypostronieBohra,gdyż
wszechświat,wktórymwszystkobyłozdeterminowane,ściśle
określoneidefinitywnieustalonenazawsze,zjednejstronyprzerażał
gofatalistycznądeterminacją,zdrugiej–odpychałnudnawą
koniecznością.Dlategoteżzabardziejsatysfakcjonującyestetycznie
uznawałonBohrowskiświatzindeterminizmemwmikrokosmosie,
gdyżbyłownimmiejscenatwórczość,nowenieprzewidzianeformy,
otwartąprzyszłośćnieskrępowanąprzezabsolutnąkonieczność[4].
Zwolennicyopozycyjnychrozwiązańmogązkoleibronić
mechanicystycznegodeterminizmu,podkreślając,iżwnosion
elementładuiharmoniiwświat,wktórymniemaniespodzianekoraz
żedowartościowujeonludzkiegoobserwatora,którymożezarówno
przewidywaćwszystkiezdarzeniaprzyszłe,jakiokreślićprecyzyjniej
charakterzdarzeńminionych.Mimozasadniczejpozytywnejkorelacji
międzymechanicyzmemideterminizmem,wśródzwolennikówtego
pierwszegoniebrakłoosóbdzielącychtęsknotypodobnedo
Popperowskich.Przerażałajewizjaświata,wktórejwszystko–
włączniezaktualnąlekturątejstrony–jestzdeterminowanewsposób
