Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
5
processioneSpiritusSancti(OpochodzeniuDuchaŚwiętego).W1103rokukról
HenrykIpozbawiaarcybiskupstwowCanterburyziemiorazzawłaszczado-
chództytułuposiadaniatejziemi.AnzelmponownieudajesiędoRzymu,aby
szukaćradyupapieża.Groźbaekskomunikisprawia,żekrólHenrykIzmienia
swojenastawieniedoAnzelma,którywsierpniu1106rokuwracadoAnglii.
Resztęswegożyciaprzeżywawewzględnymspokoju.AnzelmumierawCan-
terbury21kwietnia1109roku.PochowanyzostałwkatedrzewCanterbury,
obokswegodawnegomistrza,Lanfranca.
SpuściznaliterackaAnzelmajeststosunkowoniewielka(najobszerniejsze
jegodziełoCurDeushomoliczyzaledwie100stron),alemaonadlafilozofii
średniowiecznejszczególneznaczenie.Nielicząclistów,homiliiipismnatury
ascetycznej,Anzelmnapisałtrzynaściedzieł.Najważniejszeznichto:Monolo-
gion,Proslogion,CurDeushomo(DlaczegoBógstałsięczłowiekiem)orazDe
veritate(Oprawdzie),wktórychmożnapoznaćto,coistotnedlamyśliimetody
naukowejAnzelma.DziełaAnzelmamającharaktermonograficznyidotyczą
przedewszystkimproblematykiteologicznej.Wyjątkamisądialogi,którepo-
święconesąproblematycefilozoficznej:Degrammatico(Ogramatyku),napisane
wlatach1060-1063izajmującesięlogikąformalną(jestonojedynym,wktórym
AnzelmpowołujesiękilkakrotnienaArystotelesa);orazDeveritateiDelibertate
arbitrii(Owolnościwoli)powstałewlatach1080-1085.
MetodęnaukowąAnzelmamożnabyokreślićjakofilozofowaniewob-
rębieteologii,aAnzelmajakotego,któryuznałwielkąwartośćPrawdyObja-
wionejiktórychcejąwyjaśnićrozumowo.Celemprzyświecającymjegopracy
naukowejbyłintellectusfidei–zrozumieniePrawdyObjawionej.To,coude-
rzadzisiejszegoczytelnikadziełAnzelma,tootwartośćjegoumysłu.Czytając
np.przedmowędoMonologionu(pierwotnytytuł:Exemplummeditandide
rationefidei–Przykładrozważaniaoracjiwiary),napisanegow1076r.,masię
wrażenie,żeautoremtegodziełaniejestśredniowiecznybenedyktyn,alepisarz
namwspółczesny.Rzadkoktóredziełojedenastowiecznezaopatrzonebyłow
przedmowę,wktórejautortłumaczy,dlaczegoswojedziełonapisałorazwja-
kichokolicznościachmyślonapisaniutegodziełapowstała.PrzedmowaAn-
zelmadoMonologionuzawierawątkiosobiste,którebardziejkojarząsięnam
zestylemwspółczesnegopisarstwaaniżeliześredniowieczem.Anzelmdzieli
sięzczytelnikiemwspomnieniemtrudnościizmagań,jakichdoświadczał,
chcączadośćuczynićprośbomiwymaganiomtych,dlaktórychMonologion
byłoprzeznaczone:„Wkońcujednak,zwyciężonyzarównoskromnąnatarczy-
