Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
7
które–posługującsięjęzykiempotocznym–omawiałemznimi,zastanawiając
sięnadistotąbóstwa(...),zgórywyznaczyliminastępującąformęspisaniatych
rozmyślań:abyabsolutnienicniebyłownichdowodzonepowagąPisma[świę-
tego],leczbydouznania,żejesttak,jaksiętwierdziukresuposzczególnych
dociekań,wyłożonychstylemzwyczajnymiprzyużyciuogólniezrozumiałych
argumentóworazwformieprostejdyskusji,zmuszałaodrazukonieczność
rozumowaiujawniłtojasnoblaskprawdy”.Abyniepaśćofiarąpodejrzliwości
antydialektyków,Anzelmdodajejeszczeostrożnewyjaśnienieswoichintencji:
„Analizującje[mojedzieło]częstonanowo,niemogłemznaleźćwnimanijed-
nejmojejwypowiedzi,któraniebyłabyzgodnazpismamiOjcówkatolickich,
azwłaszczaśw.Augustyna.Ztejteżracji,jeżeliwydasiękomuś,żewdziełku
tympowiedziałemcoś,cobyłobyalbozbytnowatorskie,albobyłobyniezgod-
nezprawdą,toproszęgo,abynieuznawałmniepochopniezazarozumiałego
zwolennikanowinekczyteżgłosicielafałszu,alebynajpierwpilnieprzebadał
księgiwspomnianegowyżejDoktoraAugustynaOTrójcyidopierowichświet-
leosądziłmojedziełko”.AnzelmuciekasiędopatronatuAugustynanietylko
dlaobronyprzedewentualnymizarzutaminieortodoksji,alerównieżdlatego,
żeAugustynstanowiłdlaniegoprzykładmyślicielachrześcijańskiego,który
dowartościowałrolęrozumuwpoznaniuPrawdyObjawionej.
Anzelmbardzorzadkowswoichdziełachpowołujesięnajakiśautorytet.
Fakt,żetakjednakuczyniłwprzedmowiedoMonologionu,maswojąwymo-
wę.NiebezracjinazwanoAnzelmaalterAugustinus–drugimAugustynem.
To,conajbardziejwiążetychDoktorówKościoła,todowartościowanieroli
rozumuludzkiegowpoznaniuizrozumieniuPrawdyObjawionej.Wliście
doKonsencjuszaAugustynzachęcaswegoadresata,abyukochałintelekt,
którypozwalawłaściwiezrozumiećto,cowiarapodaje,takabyztejPraw-
dyObjawionejmócwyciągnąćkorzyśćdlasiebie:„Intelektmocnoukochaj,
ponieważisamoPismośw.poleca[zastosować]wiaręprzedzrozumieniem
rzeczywielkich,jeślibowiemwłaściwieichniepojmiesz,niemogąbyćdla
ciebiepożyteczne”.
DlaAugustynaidlaAnzelmawiarastanowipunktwyjściawposzukiwaniu
izrozumieniuprawdy.WdzieleOTrójcyŚwiętej(XV,II,2;s.460)Augustyn
pisze:„Wiaraszuka,rozumodkrywa”.DlategoProrokpowiada:„Jeżeliwierzyć
niebędziecie,niezrozumiecie”(Iz7,9).Jednakmetodanaukowa,którązastoso-
wałAnzelmwMonologionie,jestzapowiedziączegośnowego,niespotykanego
wdziełachAugustyna.JakpiszewprzedmowiedoMonologionu,uczniowie
