Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AnzelmzCanterbury
tor,mówinamotym,jakwielkimgodarzyłpoważaniem.Abelardnależydotej
orientacjiintelektualnej,którąwproblemierelacjiwiaryirozumuzainspirował
Boecjusz.DotejorientacjinależelirównieżBerengari,oczywiście,samAnzelm.
AbelardpodobniejakBerengarzostałpotępionyprzezwładzekościelnezaswoje
błędyteologiczne.MetodateologicznaAnzelmapoczątkoworównieżniebudziła
zaufaniaantydialektyków;ostrożnośćjednakAnzelmaorazświętośćjegożycia,jak
równieżdbałośćopoprawność,sprawiły,żeniktzobozuantydialektyków,nawet
BernardzClairvaux,nieśmiałwystąpićprzeciwkoautorytetowiAnzelmazCan-
terbury.InaczejsprawamiałasięzAbelardem.Jegostanowiskowobecrelacjiwia-
ryirozumujestzłożone.SamAbelardskarżyłsięczęsto,żezostałźlezrozumiany
przeztych,którzywidzieliwnimwyłącznierzecznikadialektyki.Abelardamożna
byuznaćzatego,który,podobniejakAnzelm,doceniałnaturęrozumnąiktóry
zatroszczyłsięodanieteologiitakichfilozoficznychpodstaw,abymogłaonabez
przeszkódwyjaśniaćitłumaczyćPrawdęObjawioną.Abelard,wbrewpozorom,
nigdyniebyłzbuntowanyprzeciwkoautorytetowiKościoła.Bardzowymownym
przykłademtakiegonastawieniajestlist,którynapisałdoHeloizypopotępieniu
z1140roku:„Przezznajomośćlogikistałemsięznienawidzonydlaświata.Ludzie
przewrotni,którzywszystkoprzewrotnietłumaczą,aichmądrośćjestzabójczą
truciznądladuszy–citwierdzą,żejestemnajwybitniejszymmistrzemwlogice,
alemocnobłądzęwinterpretacjiPawła.Chwaląbystrośćmegoumysłu,alekwestio-
nujączystośćmejchrześcijańskiejwiary.Dziejesiętakdlatego,żejakmisięzdaje,
formułująctakąopinię,ulegajątylkoprzesądom,aniechcąsięoprzećnagruntow-
nymzbadaniusprawy.Niechcęwtensposóbbyćfilozofem,abymmiałsięprze-
ciwstawiaćPawłowi,aniwtensposóbArystotelesem,abymodłączonymiałbyć
odChrystusa.Niemabowieminnegoimieniapodsłońcem,przezktóremógłbym
dojśćdozbawienia”.AbelardznałdziełaAnzelmaipodobniejakonodwoływał
siędomyśliAugustyna.Wjednymzeswoichlistówbronidialektykęprzedzarzu-
tami,żenienadajesiędostosowaniawrozumieniusprawwiary.Podobniejak
Anzelm,doceniałrolęrozumujakokoniecznąpomocwrozumieniuPrawdyOb-
jawionej.IstotametodyteologicznejAnzelmabyłaAbelardowibliska.Samnapisał
Introductioadtheologiam(Wprowadzeniedoteologii),wktórymmówi,żechce
sięzająćteologiąpoto,abyprzydaćjejwsparcierozumu.Ważnymjegoosiąg-
nięciembyłopodniesienierangidyskusjiiwyjaśnieniawdeliberacjiteologicznej,
podczasgdyinniraczejpotwierdzalitylkolubudowadnialiPrawdęObjawioną.
Abelard,podobniejakAnzelm,troszczysięokształcenieswoichpodopiecznych
idlategokładziedużynacisknapotrzebęuczeniaprawdwiarywsposóbzrozu-
