Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładniakonstytucjijakoprzedmiotanalizteoretycznych...
ikonstytucjonalizmusystemowego6itp.Dotychkategoriidodajesięteż
podejściaokreślanejakomaksymalizującewartości(valuemaximizing),
historyczne,krytyczne,atakżerozmaitekwalifikacjewymienionychteo-
rii,typu:szeroka,wąska,semantyczna,moralna,konserwatywna7iinne.
Sięgasiętakżepociekawemetafory,takiejakdziedzictwomartwejręki
lubżyjącedrzewo8.Coważniejsze,mimożepierwszeróżnicepoglądów
wkwestiiwykładniustawyzasadniczejdałosiędostrzecjużuzarania
konstytucjonalizmu,wkońcuXVIIIwieku,obecnienapięciemiędzypo-
szczególnymistanowiskamijestnieporównaniesilniejsze.
Wskazanąwielośćszkółiteoriitłumaczysięrozmaitymiprzyczyna-
mi.Jednipodkreślają,żepodłożemtakichsporówróżnicepolityczne,
główniemiędzykonserwatywnymi,liberalnymiikomunitarystycznymi
wizjamispołeczeństwa.Sporytewpewnymzakresieznalazłyswojeod-
biciewdyskusjachnatemataktywizmu,pasywizmuipowściągliwości
sędziowskiej9.Innisugerują,żewlatach80.XXw.doszłodowyczerpania
sięinspiracyjnejsiłytzw.zwrotulingwistycznego(linguisticturn)wpra-
woznawstwie,ajednocześniepojawieniasiętzw.zwrotuinterpretacyjnego
(interpretativeturn),niekiedyzwanegoteżnzwrotemhermeneutycznym”.
Późniejwybranezmianymetodbadawczych,atakżepreferencjiaksjolo-
gicznychokreślanomianemzwrotuaretycznego(aretaicturn),zwrotu
praktycznegoorazzwrotunarracyjnego(narrativeturn).Jednocześnie
wskazujesięnawzrostzainteresowanianaukprawnychfilozofiąherme-
neutyczną,nowymspojrzeniemnarolęwartościwprawie,niektórymi
kierunkamifilozofiipostmodernistycznejitp.10Ewolucjapoglądówna
interpretacjękonstytucjimawięcbogateizróżnicowaneźródła.
6J.d’Aspremont,F.Dopagne,TwoConstitutionalismsinEurope:PursuinganArticu-
lationoftheEuropeanandInternationalLegalOrders,HeidelbergJournalofInternational
Law2008,vol.68,s.939in.
7K.E.Whittington,Dworkin’s“Originalism”:TheRoleofIntentionsinConstitu-
tionalInterpretation(CriticalEssay),TheReviewofPolitics,Spring2000,vol.62,no.2,
s.197-229.Por.teżN.Stoljar,Interpretation,IndeterminacyandAuthority:SomeRecent
ControversiesinthePhilosophyofLaw,TheJournalofPoliticalPhilosophy2003,vol.11,
no.4.Onmoralnym”ujęciuorzecznictwaSNUSAprzezR.Dworkinapiszenp.J.Zajadło
(w:)WewnętrznalegitymacjaSąduKonstytucyjnego,PS2009,4(93),s.130.
8Pornp.J.M.Balkin,Frameworkoriginalismandthelivingconstitution,Northwe-
sternUniversityLawReview2009,vol.103,no.2,s.549in.;A.Samaha,DeadHandAr-
gumentsandConstitutionalInterpretation,ColumbiaLawReview2008,vol.108.Zob.też
artykułM.Barczentewiczawniniejszejksiążce.
9Zob.szerzej:M.Romanowicz(s.212in.),W.Staśkiewicz(s.334in.)iT.Stawecki
(s.350in.)wniniejszejksiążce.
10Literaturapoświęconawymienionymzwrotomjestniezwyklebogata.Zob.
np.D.Bell,TheTurntoInterpretation:AnIntroduction,PartisanReview1984,vol.51,
11