Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MonikaZalewska
wegorozstrzygnięcia.Odpowiedźbrzmi:nie.Kelsenjestzdania,żepytanie,
wjakisposóbnależydokonaćwyboruwłaściwegorozstrzygnięcia,niejest
problememzdziedzinyteoriiprawa,leczzzakresupolitykiprawa49.Wtym
przypadkuprzedmiotembadaniabędzietreśćnormikryteriaocharakterze
pozaprawnym:moralne,społeczne-dobrospołeczne,interespaństwa,
sprawiedliwośćitd.ZtegopowodupoglądyKelsenasąpodobnedosta-
nowiskaWróblewskiego,któryteorięnjednegowłaściwegorozwiązania”
widziałraczejnapłaszczyźnienormatywnejjakoideęregulatywną50.
Wpodsumowaniuwartozwrócićuwagęnanastępującekwestie.Prze-
dewszystkimwprzedstawionymartykuleKelsenapoświęconyminterpre-
tacjiprawawyraźniewidać,jakbardzoróżniłsięonwswoichpoglądachna
interpretacjęodreprezentantówtradycyjnegopozytywizmupierwotnego.
Prawdopodobniezaważyłtutajfakt,żeKelsenkilkalatwcześniejbyłsędzią
austriackiegoSąduKonstytucyjnego.Miałwięcpraktykępozwalającąmu
nadostrzeżeniewadpozytywistycznejkoncepcjiinterpretacjiprawa.
Wtymmiejscuwartozadaćjednozważniejszychpytańtegoopra-
cowania:jakajestzatemrelacjaKelsena-teoretykaiKelsena-konstytucjo-
nalisty?Moimzdaniemnajważniejszaróżnicasprowadzasiędotego,że
jednymzgłównychzałożeńmetodologicznychKelsen-teoretykuczynił
formalizm.Wyrażasięonwtym,żedlaistotyprawajegotreśćjestniei-
stotna.Błędembyłobyprzemyceniejakichkolwiekwymogówtreściowych
dlanormnagruncieczystejteoriiprawa.ZkoleiKelsen-konstytucjona-
listanieboisięwswychrozważaniachwkraczaćwterenopuszczonylub
uznanyprzezteorięprawazaniewłaściwy,choćbywówczas,gdyrozważa
zakrestreściowykonstytucji51.Nawetjednakwtedynieposuwasiętakda-
leko,byproponowaćjakąśkonkretnątreśćkonstytucji,araczejprowadzi
rozważaniadotycząceróżnychmożliwości.
Możnazatempowiedzieć,żeprzepaśćpomiędzyKelsenem-teorety-
kiem,aKelsenem-konstytucjonalistąniejestażtakwielka,jakmogłaby
sięnapierwszyrzutokawydawać.Wpewnymsensieteoriaprawakon-
centrujesięnazagadnieniachznajdującychsięojedenszczebelwyżej,na
poziomienormypodstawowej,która,jakjużwspomniałam,macharakter
formalny.Nicdziwnego,żegdyschodzimypiętroniżejnapoziomkon-
stytucyjny,wrozważaniachKelsenaodnajdujemywątkiodnoszącesiędo
treści.Wynikałobyztego,żehierarchicznastrukturaprawaobokfunkcji
49H.Kelsen,ZurTheorie...,s.1117.
50J.Wróblewski,Problems...,s.250-251.
51H.Kelsen,Istota...,s.23-24.
54
