Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czystateoriawykładniprawa?HansKelsen-teoretykikonstytucjonalista
opisupełnijeszczedrugąfunkcję,zewnętrzną.StanowimapęKelsenow-
skichrozważań.
Zestawiajączesobąanalizęteoretycznoprawnązkonstytucyjną,warto
zwrócićuwagęnaistotnąkwestię.GdyKelsenpiszeointerpretacjina
gruncieswojejteoriiprawa,stosujeopis.Zajmującsięsądownictwem
konstytucyjnym,przechodzinatomiastnapłaszczyznęnormatywną,wy-
głaszapostulaty,jaktakisądkonstytucyjnypowinienbyćzorganizowany,
bydobrzefunkcjonować.Widaćtuwięczderzeniedośćneutralnegowtym
względzieKelsena-teoretyka,rozważającegoróżnemożliwości,izaanga-
żowanegoorędownikasądownictwakonstytucyjnego.
Jednocześniewartozauważyć,żeschodzącnaniższypoziomrozwa-
żań,poznajemyKelsenalepiej:jestonlegalistą,alenietwierdzi,żesędzia
mabyćnustamiustawy”.Przyznajesędziemupewnądyskrecjonalność,ale
napoluprawakonstytucyjnegoograniczaprzezkoncepcjęnegatywne-
goustawodawcy.NapoziomieustawowymipodstawowymKelsenjest
skłonnyprzyznaćsędziemunawetwięcejdyskrecjonalności.
Analizującproblemyinterpretacjiprawa,możnazrozumieć,jaksil-
nynacisknakwestiejęzykowekładłKelsen-neokantysta.Dostrzegamy
również,jakwielkąrolęproblemyjęzykaprawaodegraływprzypadku
zagadnieńzwiązanychzinterpretacją.Jużwroku1934możnazauważyć
zapowiedźKelsenowskiegozwrotujęzykowego,któryznalazłswójwyraz
wAllgemeineTheoriederNormenwydanejczterdzieścilatpóźniej.Ów
zwrotjęzykowybyłprzytymzupełnieniezależnyodprocesu,którybył
następstwemrozwojuoksfordzkiejszkołyfilozofiijęzykanaturalnego.
Kelsenzagadnieniamijęzykowymizacząłsięinteresowaćjużwlatach
pięćdziesiątych.Możnaprzypuszczać,żewynikałotoraczejzjegoroz-
czarowanianeokantyzmem,zdostrzeżenia,żejegoteoriajestobarczona
wadamibędącyminastępstwemneokantowskichzałożeń.Zdrugiejstro-
nyneokantowskateza,którąwyznawał,żemetodapoznaniadeterminuje
przedmiotpoznania,dośćłatwomogłamunasunąćpomysł,żeskoronor-
mywyrażonewjęzyku,tobyćmożewłaściwąmetodądoichbadania
właśniemetodyjęzykowe.
Analizującjegoteksty,możnarównieżzauważyćogromnąkonse-
kwencjęzałożeńmetodologicznych.Kelsennieboisiępowiedzieć:nto
zagadnienie,mimożeistotne,wykraczapozaramyteoriiprawa”.Jego
wizjanaukiprawajesttymsamymbardzokonsekwentna,leczrównież
ograniczona.SięgającdoCzystejteoriiprawa,nienależysięspodziewać,że
pracatazawierakatalogiopracowaniewszystkichzagadnieńzwiązanych
zprawem.Kelsen,chcącująćistotęprawa,wskazaćnajegouniwersalne
55