Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Rynekpracyjakoprzedmiotbadań
59
socjologicznejmożnaprzypisaćdojednegoztrzechpodstawowychujęć,wktó-
rychakcentowaneodmiennewymiary:
a)psychologistyczne-poziompsychologiczny,czylipotrzeby,postawy,
oczekiwania,dyspozycjedozachowań,subiektywneopinieowartościach;
b)socjologistyczne-poziomstrukturyspołecznej,czylipozycjispołecz-
nych,którełączonezrodzajamiicharakterempracy;akcentowaniepowiązania
pracyzotoczeniemspołecznymijegokoncepcjamipracyjakoczynności;
c)ekonomizujące-poziommiejscapracywsystemiespołeczno-ekono-
micznymiakcentowaniecenowegoekwiwalentuzapracęjakojejcharakterysty-
ki;pracajesttraktowanajakozespółczynnościprowadzącychdowytwarzania
wartościmaterialnychiniematerialnych(Konecki19;;:240).
Zdaniemcytowanegoautorastosowaniewymienionychujęćwpływa
nacharakterprowadzonychbadańempirycznych.Najbardziejwidocznejest
mieszanietychpodejść,natomiastkonsekwentnepomijanieobserwacjisamego
procesupracy,takjakjestonorganizowanyprzezjegouczestników.Podkreślany
wdefinicjachaspektczynnościowyipodmiotowypraktycznieniewystępujejako
przedmiotbadań,azwłaszczanieprzekładasięnaprocedurybadawcze.Zmia-
niepodejścianiesprzyjatakżedominacjatechnikkwestionariuszowychwśród
sposobówzbieraniamateriałówwterenie.Wrezultacieprocespracy,wsensie
czynnościowym,jestdlasocjologówswoistąDczarnąskrzynką”(Konecki19;;:
240-241).ZkoleiAdamBartoszek,analizującproblemymetodologiczneiroz-
wiązaniastosowanewbadaniachpracownikówprzemysłu,wśródnajczęściej
wykorzystywanychpodstawteoretycznychwskazał:teoriezadowoleniazpracy,
teoriepostawwobecpracy,teoriepracyjakowartościikoncepcjestosunkudo
pracy(Bartoszek1992:24n.).
Punktemwyjściabędzietuzatemdefinicjapracy-autorstwaJanaSzczepań-
skiego-którapełniłapodstawowąrolęwprzygotowaniukoncepcjiwszystkich
prezentowanychtuprojektówskładającychsięnabadaniawłasne.Zgodnieznią
pracaoznacza:
[...]każdącelowączynnośćprowadzącądozaspokajaniadowolnychpotrzebludzkich,
posiadającąspołecznądoniosłość[...],zapewniającąjednostkomlubgrupom,którewykonują
określonąpozycjęwspołeczeństwie(Szczepański1961:171).
Określenietoposiadaszerokizakresimożnajeodnieśćtakdodziałań
ocharakterześciślezawodowym,jakispołecznym,opiekuńczo-wychowawczym
czyzwiązanymzprowadzeniemgospodarstwadomowego.Akcentowanyaspekt
potrzebmożemiećpodłożepsychologicznealboekonomiczne,aużyteczność
definicjiwzmacniawskazanienaspołecznywymiarpracyifunkcjestratyfikacyj-
ne.Napoziomieprzedmiotupostawykonstrukcjataodnosisiędoogólnejidei
pracy,doktórejstosunekjestkształtowanywokreślonychramachspołecznych.