Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Początekrozwojupiersizazwyczajwyprzedzawystąpienieowłosieniałono-
wego(stadiumP
2),czasemnaweto2lata.PełnyjegorozwójdostadiumP
5,ty-
powegodlakobietydojrzałej,trwaponad2lataikończysięwwieku14–14,5
lat.Przeważniedopierowówczaspojawiasięowłosieniepachowe.
Przełomowymetapempokwitaniadziewczątjestmenarche.Wiekwystępo-
waniapierwszejmiesiączkiudziewczątpolskichoscylujeok.13rż.Stwierdza
sięwyraźnezróżnicowanieśrodowiskowe.Wrodzinachwielkomiejskich,
owyższymstandardziebytowymzauważasiętendencjędowcześniejszegowy-
stępowaniamenarche.Wrejonachtradycyjniewiejskich,zwłaszczapółnocno-
-wschodnichigórskichregionówkraju,dziewczętadojrzewają1–1,5rokupóź-
niej.
Menarchepojawiasięnajczęściejudziewczątzjużzaawansowanymrozwo-
jempiersi(stadiumM
3–M
4),owiekukostnym13–14lat.Istniejedośćścisłaza-
leżnośćmiędzywystępowaniemmenarcheidojrzewaniemkośćca.Brakmenar-
cheudziewczynkizwiekiemkostnympowyżej14,5latzdużymprawdopodo-
bieństwemsugerujepierwotnybrakmiesiączki(amenorrheaprimaria).
Początkowecyklemiesiączkowesąnajczęściejbezowulacyjne,czylijedno-
fazowe.Niefunkcjonujejeszczemechanizmjajeczkowania,stądniemamożli-
wościzapłodnienia.Tatzw.niepłodnośćmłodzieńczaniezawszejednakma
miejsce.Cyklemiesiączkowedziewczątróżniąsięznacznieodcyklikobietdoj-
rzałych:czasemtrwania,obfitością,zaburzeniamirytmuizwyklebolesnością
(ok.20%dziewcząt).
Krwawieniamiesiączkowemłodocianychdziewczątznanesąjakometro-
rrhagiaiuvenilis.Jeśliichnieregularnośćiobfitośćtrwapowyżej1,5–2latod
menarche,zaburzeniatewymagająkonsultacjiginekologicznejwrazzoceną
cytohormonalnąiniemogąbyćtraktowanejakostanprzejściowypomiędzy
okresemdojrzewaniaimłodzieńczym.
Wzależnościodstężeniaestrogenównastępujerozwójpłciowydziewcząt.
Wydalanieestradiolujestprzeciętniedwukrotniewyższeudziewczątmiesiącz-
kującychniżprzedmenarche.
Udziewczątstwierdzasię3różnetoryrozwojowe:sądziewczętawcześnie,
przeciętnieipóźnodojrzewające.Dziewczętawcześniedojrzewające–zwykle
oendomorficznymtypiebudowyciała,sąnajniższewchwilimenarcheinaj-
słabszemotorycznie.Zektomorficznymtypembudowyciałazwiązanejestpóź-
niejszedojrzewaniepłcioweiwyższywzrost.
Proceswzrastaniaudziewczątkończysięok.16rż.wwynikuzrośnięciana-
sadkościdługichztrzonami.
Okresdojrzewaniapłciowegojestdladziewczątczasemmniejszegozainte-
resowaniaaktywnościąruchową,anawetniechęcidopodejmowaniawysiłkufi-
zycznego,np.wramachrealizacjizajęćwychowaniafizycznego.Niejednokrot-
niedochodzidoprzerywanianawetsystematyczniedotychczasprowadzonych
zajęćruchowych.Szczególnieczęstonastępujetopoosiągnięciudojrzałości
biologicznej.
29
