Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.8.Autonomiauniwersytetuiwolnośćnauki
37
spotęgowaneprzezkulturękontroli,rozwijającąsiędziękicyfrowemupanoptiko-
nowi(Berry1983:1–20;Thomas2011:1–14;Williams2013:173–184).
Potrzecie,charakterystykaorganizacyjnauczelniwXXIwiekułączyrozwój
technologiiinformacyjno-komunikacyjnychzwdrażaniemkoncepcjiimetodzarzą-
dzania.Postępująceusieciowienie,digitalizacjaiinformatyzacjauczelnitotrwałe
trendy,któresplotłysięzzarządzaniempoprzez:policzalnośćipodejmowanie
decyzjiopartenadanychorazkulturęaudytuikontroli.Pomimooporuczęściśro-
dowiskaakademickiegoistudentówprawdopodobnyjestpostępwrozwojucyfryzacji
wuczelniach,ponieważnapędembędziewzrostefektywnościwosiąganiucelóworaz
zmianytechnologiczneicywilizacyjne.
Poczwarte,wzrastastopieńzaawansowaniauczelniwzastosowaniukoncepcji,
metoditechnikzarządzania.Opierającsięnawzorcachbiznesowych,koncepcjach
nowegopublicznegozarządzaniaorazzarządzaniawartościąpubliczną,uczelnie
profesjonalizująkolejneaspektydziałalności:nanseirachunkowość,marketing,
zarządzaniekapitałemludzkim,procesami,projektami,wiedząiinformacją.Kon-
sekwencjąjestwzrostkontroliiwładzymenedżerskiej,alejednocześniepotencjalne
niebezpieczeństwobiurokratyzacjiuczelni.
1.8.Autonomiauniwersytetuiwolnośćnauki
Ważnącechądystynktywnąuczelnijestichautonomia,rozumianajakomożliwość
samostanowienia,awięcdecydowaniaosobieorganizacjiisprawowaniakontrolinad
własnądziałalnością.Pojęcieautonomiipochodzizgrekiioznaczasamodzielność
prawnąorazmożliwośćstanowienianormdlasiebiesamegoirządzeniasięswoimi
prawami.Wyrazamibliskoznacznymimogąbyć:samostanowienie,suwerenność,
niezawisłość,niezależnośćczysamorządność1.
Autonomiamacharaktercechydyskretnej,ciągłej,ponieważmożnawymienić
żnestopnieowejniezależności.Uczelnienigdyniesącałkowicieniezależneod
otoczenia,awięcodznaczająsięzróżnicowanymstopniemautonomii.Wyłoniłasię
onawtrakcierozwojuuczelni:jużśredniowieczneuniwersytetyodswegozałożenia
cieszyłysiępewnądoząniezależnościodpaństwaiKościołaorazpewnympoziomem
samostanowienia.Przykłademmożebyćlegislacjaśredniowiecznauprzywilejowująca
żakówischolarzywjakimśstopniuautonomią.W1158rokuFryderykBarbarossa
wydałdokumentAuthenticahabita,wktórymprzyznawałuniwersytetomwielepraw,
np.wyłączeniestudentówspodjurysdykcjimiejskiej(Dębiński2005:36–37).
Woświeceniunastąpiłakrystalizacjaideiwolnościnaukiiemancypacjiludz-
kości,którestałysięfundamentemautonomiiuniwersytetów(Krischenmann1988:
92–96).Dziękiwolnościmyśli,badańikształceniamiałostaćsięmożliwedotarcie
doprawdyidoskonalenieczłowiekaispołeczeństwa.Niezależnośćuniwersytetu
miałachronićbadaczyistudentówprzedomnipotencjąpaństwaidogmatyzmem
religijnymKościoła(Hofstadter2011).Uniwersytettypuhumboldtowskiegouczy-
niłzautonomiiuczelniiprofesorówjednąznajważniejszychcechwyróżniających
1Por.https://pl.wikipedia.org/wiki/Autonomia_uniwersytet%C3%B3w[dostęp:1.01.2022].