Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Powyższeuwagiodnosząsię,ogólnierzeczbiorąc,dowszystkichkon-
tynentów,aconajmniejdowiększościistniejącychwspółcześnie.Szcze-
łowaichanalizaprzekraczaramyponiższychrozważań,natomiast
głównymprzedmiotemanalizytegotypuprocesówbędzieEuropa,ito
Europaostatnichtrzechstuleci.WtymbowiemokresieEuropastałasię
tymkontynentem,którynadawałkierunekrozwojupozostałymregionom
orazkontynentom,częstozmieniającichkształt,formyfunkcjonowania,
atakżecharakterrozwoju,jakrównieżprzyczyniałsięczęstodoich
regresu,itowżnychsferachżyciaspołecznego.Europarealizowała
iurzeczywistniałagłównieteprocesy,jakiezpunktuwidzeniajejinteresów
byływażnedlawzrostupotęgi,zwłaszczaniektórychjejczęściczyściślej
państw.Idziałosiętonietylkowsposóbpokojowy,aletakże,czygłów-
nie,zapośrednictwemżnychformprzemocy,wśródktórychkonikty
zbrojneczywojnyodgrywałyznaczącą,aczasamiwręczdecydującąrolę.
Wtymzłożonymprocesie,itowprzytłaczającejwiększościprzypadków,
Europapodporządkowywałasobiepozostałekontynenty,jeślinawetnie
wpełni,towbardzoznaczącymstopniu.Zlicznychjejczęścitworzyła
kolonieczypaństwawpełnizależne,aconajmniejpaństwaczęściowo
podporządkowane.Wprocesietymniektórepaństwaeuropejskie,inie
odnosisiętodocałejEuropy,narzucałypodporządkowanymobszarom,
pewnemniejlubbardziejistotnerozwiązaniainstytucjonalne,wywodzące
sięrodemzdoświadczeńeuropejskich.Wwiększościprzypadkówbyłyto
rozwiązanianiepasującedohistoriitychpaństwanitymbardziejdoich
tradycji.Pozatymniektórepaństwaeuropejskiekierowałysiępolityką
wyzyskuczygrabieżywobeczależnychspołeczności,państwczywręcz
całychkontynentów.
Tentrendulegastopniowymidosyćskomplikowanymzmianom,ito
conajmniejodzakończeniapierwszejwojnyświatowej,cowszakżenie
oznacza,żerolaEuropyuległajużmarginalizacji,chociażjejpotęgaeko-
nomiczna,atakżepolitycznaniejestjużtakdominującajakwprzeszłości.
Dokwestiitejprzyjdziejeszczepowrócićwdalszychrozważaniach,jest
tobowiemzagadnieniestanowiącecentralnyprzedmiotponiższejanali-
zy.Wtymkontekściepojawiasięważnyproblemteoretycznydotyczący
przemiennościroliiznaczenia,jakiekontynenty,regiony,atakżepaństwa
odgrywaływrozwojuhistorycznym,zwłaszczawszybkozmieniającym
sięcharakterzeorazkształcieświata.
Podstawowyproblem,którypoddamanaliziewtejksiążce,brzmi
następująco:czyinaileposzczególnekontynentyorazpewneich
11