Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Główneskładnikiróżnicująceświat
bardziejkonfliktogenne.Mato,jaknależysądzić,źródłagłówniewdwóch
segmentach:religiioraztradycji,aczęściowojestpowiązanezhistorią.
Iwtymsensiemożnasystemkulturowyzaliczyćdouniwersalnych
mechanizmówrozwojowych.Cowszakżenieznaczy,żewpewnych
iczęstowystępującychokolicznościachniektórejegoelementypełnią
funkcjęograniczającąrozwójimogąstanowićważnąbarieręwprocesie
pozytywnychprzemian,zwłaszczakiedyzostajenaruszonyskładnik
systemukulturowego.
Wprzekazachhistorycznychmożnaznaleźćwielewzmianekohamują-
cejrolisystemówkulturowych,zarównowEuropie,jakinapozostałych
kontynentach(Beyer2005).Tozkoleioznacza,żewczasowozbliżonych
warunkachhistorycznychposzczególnezbioryspołecznościniemiały
identycznegoczyjednolitegorytmurozwojowego.Istniałaswoistaprze-
miennośćterytorialno-kontynentalnejdominacjiicharakteruprzemian.
Historyczniemożnakolejnowymienićdominująceregiony:BliskiWschód,
CesarstwoRzymskieczyChinyzaczasówdynastiiMingwAzji,niemó-
wiącjużopewnychregionachEuropy,dotyczącychokresówpóźniejszych,
tzn.odnoszącychsięjużdobardziejwspółczesnejnowoczesności.
Historiadowodzi,żeświatnigdyniecharakteryzowałsięjednolitym
rytmemrozwojowym.Izapewnenigdy,tzn.równieżwbliższejidalszej
przyszłości,takirównomiernyrozwójniebędziemiałmiejsca,czegojakna
razieklasycznymtegoprzykłademjestbardzozróżnicowanyrozwójwspół-
czesnegoświata,zarównowukładziekontynentalnym,jakipaństwowym.
15
1.3.Główneskładnikiróżnicująceświat
Spróbujmyzatemwskazaćnagłówneczynnikiróżnicująceświat,atakże
poszczególnekontynenty.Moimzdaniemmożnawskazaćnaczterygłówne,
iwjakimśzakresieuniwersalneźródłaróżnicowaniaspołeczno-ekono-
miczno-kulturowegowświecie(Kleer2017a).Sąto:
1)czynnikiprzyrodniczo-geograficzne,zwłaszczateocharakterze
trwałym;
2)czynnikispołeczno-ekonomiczneoraztechniczno-innowacyjne,jak
równieżedukacyjne,charakteryzującesięnajbardziejdynamicznymi
zmianami,mającymiszczególnywpływnacharakterstrukturalizacji
społeczeństwa;
