Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Nierównomiernośćjakouniwersalnaprawidłowośćrozwoju
18
zubażaniaczywręczniszczenia.Podobniejestzjejukrytymizasobami,
np.ropąnaftową,gazemorazlicznymiiważnymisurowcamidlarozwoju
przemysłowego.Ocieplenieklimatuorazniszczenieśrodowiskastanowi
współcześniejednoznajważniejszychwyzwań,przedjakimistoiludzkość
(Weizacker,Wijkman2018).
Procesytesąbardzonierównomiernierozłożonezarównowczasie,
jakiwzdolnościachwykorzystaniaprzestrzeni,atakżewzależnościod
charakteruorazczęstorabunkowejdziałalnościczłowieka.Rewolucją
ztegopunktuwidzeniastałsięzjednejstronyrozwójtechniki(Orzechow-
ski2010),azdrugiejstronyprocesurbanizacji,któregopoczątkisięgają
starożytności.Rozwójtechnikigwałtowneprzyspieszyłwrazzrewolucją
przemysłową,azwłaszczawwarunkachwspółczesnych(Szymańska2013),
wrazzpowstawaniemwielkichmiast(megamiast)(Kleer,Nawrot2018).
Człowiekstarasięwmaksymalnymstopniuzawładnąćprzestrze-
niąiwykorzystaćjąwimięnietylkoprzyszłegorozwoju,aleprzede
wszystkimbieżącychinteresów,uruchamianychczęstoprzezchciwość,
amówiącjęzykiemekonomii,przezdążeniedomaksymalizacjizysku.
Ludzkośćzawszecharakteryzowałydwieprzeciwstawnestrony,tadobra,
itazła.Trudnoprzesądzić,któraodegraławiększąrolęwopanowaniu
szerokorozumianejprzestrzeni.Możnajedyniestwierdzić,żeczłowiek
czyściślejspołeczeństwadopieroexpostzastanawiająsięnadcharakte-
remtegotypudziałalności.Możnawtymkontekściejedyniewspomnieć,
żeobecnywielkiboomdemograficznyorazprocesyurbanizacjimająjuż
ibędąmiećistotnywpływnaniszczenieśrodowiska,acozatemidzie
równieżprzestrzeni.Postęptechnicznyinowewynalazkipozwalały
zjednejstronywykorzystywaćprzestrzeńczyszerzejziemiędlarozwoju
irozmnażaniasiępopulacjiświatowej,alezdrugiejstronyprzyczyniały
siędojejtrwałejdegradacji.
Ogólnakonkluzjajestnastępująca:dziękiopanowaniuprzestrzeni,jej
zróżnicowanemucharakterowi,atakżepostępowitechnicznemuuła-
twiającymkształtowaniezdolnościwjejopanowaniuudałosięludzkości
przejścieodcywilizacjiopartejnazbieractwieiłowiectwie,korzystaniu
zjejnaturalnychiprostychzasobów,docywilizacjiagrarnej,anastęp-
niedoprzemysłowej,bywspółcześniestanąćuprogucywilizacjiwiedzy
(postprzemysłowejczyinformacyjnej).Czynnikiprzyrodniczo-geograficzne
odegraływtychprocesachbardzoznaczącączywręczdecydującąrolę.
Początkinowoczesnościmożnainależyprzypisaćeuropejskiemukrę-
gowikulturowemu,chociażjegorozprzestrzenianienatereniekontynentu
