Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
religijnymi,napółrozrywkowymi,którepełniłyfunkcjescalaniaspołeczności
istanowiłyokazjedlaodprężaniapowysiłkufizycznym(Danecki1974;Wnuk-
-Lipiński1997;Kłoskowska1981,2005).Wtradycyjnychśrodowiskachwiejskich
społeczeństwcywilizowanych,pomimoiżwięzyspołecznościbyłyniecorozluź-
nione,aobrzędowośćbardziejograniczonawporównaniuzewspólnotąpierwot-
ną,tonadalrytmynaturalnewyznaczałyramyprzechodzeniaodjednychzajęćdo
drugich,odwiększegodomniejszegonatężeniawydatkowaniaenergii(wcyklu
dniaisezonowym),odpowszedniościdoświętowania(Kłoskowska1981:52).
Greckiescholieirzymskieotium
WstarożytnejGrecjiibardziejrozwiniętychformacjachspołecznychgranica
pomiędzyswobodąipowinnościaminieprzebiegałapomiędzyróżnympartiami
czasutychsamychkategoriiosób,leczpomiędzyklasami,stanamiczywarstwami
społecznymi.Wedługfilozofówgreckich,aprzedewszystkimArystotelesa,czło-
wiekiemjestsięprzedewszystkimwgodzinachwolnych,aówczastozarazem
sposóbżyciagodnyludziszlachetnieurodzonych.Starożytniuczenipodkreślali
znaczeniewolnegowyboruorazkontemplacyjnąwartośćczasuwolnego,doceniali
jegoaspektrekreacyjnyispołeczny(Platon),spełnienieiszczęście,którewolni
obywatelemajądziękiniemuposiąść(Arystoteles).Ukucieidealnegoczasuwol-
negoklaswyższych(gr.scholé)imałoznaczącegoczasuwolnegokobietiniewolni-
ków(gr.anapausis)odzwierciedlałodystynktywnycharakterczasuwolnegotego
okresu(Truszkowska2012:40-41).
Ateńczycyuczynilizczasuwolnegowartośćautoteliczną,ajegoaktywności
problememfilozoficznymietycznym.Stworzyliprzytymbogatąpaletęzajęćczasu
wolnego,począwszyodcodziennychformaktywności,gdzieznaczenieodgrywała
aktywnośćrekreacyjna,grytowarzyskie,planszoweizabawyruchowe,ażpokon-
kurencjesportowerozgrywanenaigrzyskacholimpijskich(Kunicki2011:37-40).
Filozofowiegreccypoprzezstawianienaaktywneizarazemkontemplacyjneprze-
jawydoświadczaniaczasuwolnegostalisięprekursoramimyśleniaoczasiewol-
nymjakodoświadczeniu(ang.stateofexperience),stanieumysłu(ang.stateof
mind)czykategoriikulturowej,codałopodstawyrozwijanympóźniejperspekty-
womegzystencjalnymikulturalistycznym.
Skupienibardziejnatworzeniuirespektowaniuprawaoraznabogaceniusię
niźlinanauceieksploracjiRzymianienadaliczasowiwolnemupolityczny,mer-
kantylnyikonsumpcyjnywymiar(Kelly,Godbey1999:32).CzaswolnyRzymian
(łac.otium)toczasprzeznaczanynazamiłowaniaosobiste,rozrywkę,wytchniemie
poczasiewypełnionympracą(łac.negotium),codobrzeoddajerzymskiepowie-
dzenieOtiapostnegotia(Kunicki2011:42).PrzyczymotiumprzestałobyćuRzy-
mianekwiwalentemwolnościiszczęścia,astałosięwidocznymwskaźnikiemwy-
18
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
