Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sokiejpozycjispołecznejopartejnacenzusiemajątkowym,któregopodstawowym
zasobembyłaziemia.Tymsamymczaswolnyelitiwolnychobywatelizależałod
pracyluduiniewolników(za:Giza-Poleszczuk2004:230-231).
Rzymianienamiętniekorzystalizpublicznychłaźni(zwanychteżtermami),
którepełniłyzłożonefunkcjetakhigieniczno-kosmetyczne,jakitowarzysko-
-rozrywkowe,popularnościącieszyłysięwidowiskaiprzedstawieniateatralne,
wmniejszymstopniuangażowalisięwzawodysportowe.Ludowioferowanebyły
przedewszystkimigrzyska,niebezpiecznewyścigirydwanówwcyrkachczykrwa-
wewalkigladiatorówwamfiteatrach,jakocechycharakterystycznerzymskichwi-
dowisk.
Czaswolnybyłteżistotnymnarzędziempolitykizarządzającychelit,którepo-
przezumasowienieiupowszechnienieniektórychrozrywek,zyskiwałykontrolę
nadspołeczeństwemwtymsensie,iżwspólnarozrywkaodwracałauwagęmas
odnawarstwiającychsięproblemówspołecznychwtymwykroczeńpolitycznych,
konfliktóworazkwestiibogacącejsięklasywyższej(Kelly,Godbey1999:32-33;
Kunicki2011:43).
Ideaczasuwolnegotakscholié,jakiotiumwstarożytnościzyskałanajwyż-
sząrangę,alejejrealizacjabyłaudziałemnielicznychiwiązałasięzprzywilejami,
takimijak:dobreurodzenie,płećorazodpowiednieprzygotowanie.Czaswolny
wyrażałtymsamymnieprzekraczalnepodziałyspołeczne,przezcostanowiłro-
dzajekskluzywnej,dostępnejtylkodlanielicznychiwybranychgrupspołecznych
aktywności(Goodale,Godbey1995:15-28;Godbey2008:13-14,36-39).Wsta-
rożytnościjesttogranicadzielącaniewolnikówiichpanów,wfeudalizmiezaś
rycerstwo,arystokracjęiszlachtęodpoddanychimchłopów.Wfeudalizmiestan
szlacheckidysponowałczasemwolnymotreścizbliżonejdoantycznychwzo-
rów,natomiasttrybżyciapozostałychstanówbyłpodwielomawzględamiana-
logicznydostylużyciazaobserwowanegowspołecznościachprymitywnych.
Ci,którzyumiejscowienibyliwyżejwhierarchiistatususpołecznego,częstozry-
walizpracą,ograniczalijejzakres,cowkonsekwencjiwytwarzałowarstwypróż-
niacze.Tymsamymcałyciężarpracwymagającychwysiłkuspadałnawarstwy
niższe,biedniejsze,dlaktórychczaswolnytozasadniczoprzerwywpracynasen
orazkoniecznedomoweirodzinneobowiązki.
Średniowiecznavitaactivaivitacontemplativa
ŚredniowieczetrwająceodkońcaImperiumRzymskiegodoOdrodzenia
charakteryzowałosięzmianamiwstrukturachczasuwolnegotakpodwpływem
upowszechnianiachrześcijaństwa,jakirozwojufeudalizmu.Dominującawtym
okresieteologiachrześcijańskawzorcomżyciaaktywnego(łac.vitaactiva)prze-
ciwstawiaławzorzecżyciakontemplacyjnego(łac.vitacontemplativa),aprzyjem-
19
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
