Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
ZrozumiećInnego.Antropologiaracjonalności
myślenialudziżyjącychwróżnychkulturachwypowiadalisięjuż
wprostEdwardB.Tylor(1898[1871])iJamesG.Frazer(1962[1890]),
uczeni,będący„kamieniamiwęgielnymi”akademickiejtradycjitej
dyscypliny.Niemuszęsięspecjalnienatentematrozwodzić,gdyż
istniejąnagrunciepolskimprzynajmniejdwiepokaźnemonografie
antropologiczne,obieopublikowanenapoczątkulat90.,poświęcone
tejżewłaśnieproblematyce(kolejno:Buchowski,1990;Burszta,1992;
por.równieżBuchowskiiBurszta,1992).Kolejnepokoleniaantropo-
logów,niejakosiłąrzeczy,ustosunkowywałysiędożywotnejdlanich
kwestii,czyiwjakimstopniusąwstaniewniknąćwumysłyinnych
ludzibądźrozpoznaćlogikęsposobuichmyślenia?Byłtoprzecież
klasyczny„przedmiot”ichstudiów.Czynilitoczęstozrównolegle
biegnącąrefleksjąfilozoficzną.Koronnymprzykłademwtymwzglę-
dziepozostajedlamnieEdwardEdgarEvans-Pritchard(1937),który
krytykującfilozoficzno-psychologiczno-antropologicznąteorięLucie-
naLévy-Bruhla(1992[1910];1966[1923])inapodstawieswychwła-
snychdoświadczeńzAzandewAfryce,dochodziłwlatachmiędzy-
wojennych-wcześniejnawet,zupełnieniezależnieiniejakonaspo-
sóbempiryczny-downiosków,podobnychdotychwykuwanych
przezLudwikaWittgensteina(1972[1953])wzaciszubibliotek
wWiedniuiwCambridge.Wlatach50.ubiegłegostulecia,głównie
chybadziękiErnestowiGellnerowi(1984a[1958])iPeterowiWin-
chowi(1995[1958]),nurtyrefleksjiantropologicznejifilozoficznej
zostałysplątane.Filozofowiezaczęlipowoływaćsięnaprzykłady
antropologiczne,zaśantropolodzy-wypowiadaćnatematyongiś,
ipozorniejedynie,zastrzeżonedlafilozofów.Następnedwiedekady
tonieustającadyskusja,wyrażanabezpośredniowterminachkontro-
wersjimiędzyracjonalizmemarelatywizmem,a-pozaniezliczonymi
monografiamiautorskimiiartykułami-znaczonatakimikamieniami
milowymi,jakredagowanyprzezBrianaWilsonatomRationality
z1970roku,ModesofThoughtpodredakcjąRobinaHortonaiRuth
Finneganzroku1973,czywreszcieRationalityandRelativism,wydany
przezMartinaHollisaiStevenaLukesawroku1982.
Odnieśćmożnawrażenie,żeproblempowyższy,wyrażanyexpre-
sisverbiswterminachsporuuniwersalizmuzrelatywizmem,przestał
byćgłównymznakiemrozpoznawczymantropologiifilozoficznej
wlatach80.XXwieku.Trudnotuzresztąmówićojakiejścezurzeczy
całościowejzmianiesposobustawianiapytań,formułowaniaopinii
