Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZygmuntToborijegozakłopotaniinterpretatorzy
niesąrozwiązywalnezapomocąwykładnijęzykowej”(Kilkauwagowykładniprawakar-
nego)lWinnymmiejscuniniejszegotomuczytamynatensamtemat:njestsprawąoczy-
wistą,żewwypadkutakichsytuacji,jakwieloznaczność,nieostrośćczyklasyfikowanie,
odwoływaniesiędoregułwykładnijęzykowejjestcałkowiciebezużytecznelWwypadku
wieloznacznościiklasyfikowaniapodstawowymargumentemwdyskursieinterpretacyj-
nymbędzieodwołaniesiędointencjiprawodawcylOczywiścieniechodzioustalanie
intencjiwrozumieniupsychologicznymlInterpretatorprzyjmujepewnąpostawę,przy-
pisujeprawodawcyintencjęlStądpodstawowyrodzajdziałalnościinterpretatorapolega
naustalaniudowodówintencjiprawodawcylNieulegawątpliwości,żenajmocniejszym
dowodemintencjiprawodawcyjesttekstprawnylSytuacjeinterpretacyjnepojawiająsię
wrazzwątpliwościamizwiązanymizrozumieniemtekstulPowstajekoniecznośćposzu-
kiwaniainnychdowodówintencji,takichjaknplmateriałyprzygotowawcze”(Krótka
opowieśćoszczęśliwym,zakłopotanyminieszczęśliwyminterpretatorze)l
Rozumiemtepassusytak,żeskorosąmożliweróżnerozumieniajęzykowe(uzasad-
nianeodmiennymidyrektywamiwykładnijęzykowejlubsposobemichzastosowania)to
kryteriumichwyborumusileżećwracjachpozajęzykowych(nplpreferencjachaksjolo-
gicznychlubcelowościowychinterpretatora)lJeślijednakjesttakwtychprzypadkach,to
czyniejesttakzawsze,bezwzględunato,czykolidujązesobądyrektywyjęzykowe,czy
jakiekolwiekinne?Ztejperspektywywszelkiedyrektywywykładnibyłybyncałkowicie
bezużyteczne”,służyłybybowiemjedynieinstrumentalnemuuzasadnieniuwyborudo-
konanegoostatecznieprzezpryzmattegorodzajuwłasnych,wewnętrznychpreferencji
sędziegolCzyjednaktenrodzajanarchizmuczynihilizmuinterpretacyjnegoniebyłby
ostatecznietrudniejszydopogodzeniazrzeczywistościąniżtezy,któreztakąpasjązwal-
cza?Jeślizaśracjejęzykowe(wykładnijęzykowej)ograniczają–chociażbywniektórych
tylkoprzypadkach–arbitralnośćidyskrecjonalnośćdecyzjiinterpretacyjnych,dlaczego
miałybybyćncałkowiciebezużyteczne”?Rozumowaniezawartewpowyższychcytatach
możnabyłobyzresztądośćłatwoodwrócić,twierdząc,żekolizjepomiędzypotencjalnymi
rozstrzygnięciamiinterpretacyjnymi(ustaleniamidotyczącymiintencji)wwieluwypad-
kachrozstrzygnąćmożejedyniejęzyklByćmożeprawodawcachciałosiągnąćjedno,być
możedrugie,aleskoroużyłni”,anienalbo”bądźodwrotnie,tojednaztychhipotez
musizostaćwykluczonalCzyoznaczato,żeargumentnzintencjiprawodawcy”(jako
odpowiedźnapytanienjak?”,anienco?”)jestncałkowiciebezużyteczny”?Takmocnetezy
czyniąinterpretatoraniektórychpracProfesoraToboraconajmniejzakłopotanym,jeśli
nienieszczęśliwyml
Czyżbydyrektywyiargumentynależącedosferywykładnijęzykowejniezaliczałysię
dokatalogunarzędziczyniącychwykładnięprawadziałalnościąracjonalną?Przecieżnjeśli
interpretacjamabyćracjonalnymdziałaniem,aniekaprysemsędziego,tomusi«coś»po-
przedzaćinterpretacjęibyćwjakimśsensieniezależneoddziałalnościinterpretatoralJed-
nymznajmocniejszychargumentówzaintencjonalizmemjestużywanieprzezwszystkich
uczestnikówdyskursutychsamychnarzędziinterpretacyjnychlUżywanietychnarzędzi
bezprzyjęciaintencjijestdziałaniemsztucznymibezsensownym,podobnymdoprakty-
kowaniarytuałówreligijnychpouprzednimodrzuceniuBogalJeśliniemaintencji,która
służyjakogwiazdaprzewodniastosowanianarzędziinterpretacyjnych,towykładniastaje
20
