Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.PRODUKTYMODYFIKOWANEGENETYCZNIE
czesnetechnologieinżynieriigenetycznej(np.przywytwarzaniuhumuliny,czyli
ludzkiejinsulinywzmodyfikowanychbakteriach,czyteżwprodukcjienzymów
icennychodczynnikówchemicznych).
15
1.3.Produktymodyfikowanegenetycznie
Zagadnieniaochronyróżnorodnościbiologicznejposzczególnychpaństwznalazły
swojeodbiciewzapisachKonwencjioróżnorodnościbiologicznej(RiodeJaneiro,
1991r.).Wartykule15.Konwencjijednoznaczniesformułowano,żepaństwamają
suwerenneprawodysponowaniaswoimizasobamigenowymi.JednakżewtejKonwen-
cjiniedefiniujesięsposobuegzekwowaniatychpraw,ajedyniestwierdza,żesposóbich
stosowaniaorazsposóbpodziałuzyskówpowinnybyćuczciweipowinnyuwzględniać
wzajemneposzanowanieinteresów.Wzajemneposzanowanieprawzostałosfor-
mułowanewProtokolebiobezpieczeństwa(zwanymczęstoProtokołemzKartageny).
Dokumenttenzostałpodpisany20stycznia2000r.wMontrealu,astaniesię
międzynarodowymaktemprawnymporatyfikowaniugoprzez50państw(do15marca
2002r.Protokółratyfikowało13państw).Polskatakżepodpisałatendokument
iwyraziławolęratyfikacji.Protokółregulujeprzedewszystkimzasadymiędzy-
narodowegohandlumateriałemgenetyczniezmodyfikowanymorazsposobywymiany
informacjiiwspółpracy.Upodstawtegodokumentuleży,,zasadaprzezorności”
(ang.precautionaryprinciple),azatemobowiązekprzewidywaniaewentualnych
zagrożeń[4].Obecnepolskieprawodawstwowznacznymstopniuuwzględniatęzasadę.
Biotechnologiemogąwpływaćnaróżnorodnośćbiologicznąprzezwykorzystanie
naturalnych,rodzimychzasobówgenowychiwprowadzaniedoekosystemóworganiz-
mówzmodyfikowanychgenetycznie,którenastępniewchodząwrelacjezinnymi
komponentamiekosystemów.Mogątobyćrelacjegenetyczne,tj.krzyżowaniesię,lub
ekologiczne,tj.tworzenienowychzależności.Wostatnichlatachbiotechnologiastaje
sięcorazbardziejkomercyjna,jednocześniecorazczęstszesąobawydotyczące
ewentualnychnegatywnychskutkówjejstosowania.Zagrożenia,któremogąbyćztym
związane(asąonebardzomocnomanifestowaneprzezorganizacje,,zielone”)
wymusiłyopracowanieodpowiednichnormprawnych,umożliwiającychrozsądną
imerytorycznieuzasadnionąkontrolępostępówbiotechnologiiprzezkompetentne
organypaństwowe,cojestzgodnezwymogamipolskiegoczłonkostwawOECDiONZ
orazstowarzyszeniazUE(por.[5]).
Podstawoweczynnikilimitująceobecniepostępirozwójagrobiotechnologii
wPolscetosuroweregulacjeprawne(bardziejrestrykcyjneniżdyrektywyUnii
Europejskiej)orazbrakśrodkówfinansowychnawdrożeniairozwójbadańnaukowych.
Koniecznejestszybkieopracowanienowelizacjinormprawnychregulującychzasady
wprowadzaniagenetyczniezmodyfikowanychorganizmów(GMO)dośrodowiska,tak
abypolskalegislacjasprzyjałarozwojowigospodarkinarodowej,ajednocześnienie
byłasprzecznaznormamimiędzynarodowymi.
PostępowaniezGMOwPolscejestdziśregulowanekilkomaaktamiprawnymi[5],
którekompleksowowytyczająnormyprawne.Podstawowymproblememjestreali-
