Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
2.WYBRANEZAGADNIENIAZBIOLOGIIMOLEKULARNEJ
apoptozywykazująmorfologicznezmiany,tj.obkurczenieorazdestrukcyjnezmiany
wobrębiefosfolipidowejstrukturymembrany(odsłonięciefosfatydyloseryny),co
ostateczniekończysięśmierciąkomórki.Apoptozaodgrywawięcrolęsystemu
obronnegoorganizmu,usuwającniepożądaneiszkodliwekomórki,np.zainfekowane
wirusemlubbędącewewczesnychstadiachnowotworu.Ponadtoapoptozaodgrywa
ważnąrolęwutrzymywaniuhomeostazyorazpodczaswykształcaniasięnerwowego
iimmunologicznegosystemu.
Niepożądanekomórki,tj.te,któreutraciłyzdolnośćdożycia,eliminowane
podczasembriogenezy,metamorfozyiprzemiantkankowych(tj.wwynikutrawienia
przezmakrofagilubsąsiedniekomórki).
Opracowanowielemetod(bezużyciaradioizotopów),wykrywającychwczesne
stadiaapoptozyinekrozykomórek,występującychpojedynczowkulturachkomór-
kowychlubwtkankach.Zapomocąmikroskopufluorescencyjnegolubprzepływowej
cytometrii(flowcytometry)oznaczasiępolimeryczneformypowstałe(przyużyciu
TerminalDeoxynuckleotidylTransferase,TdT)wwynikukatalityczniewbudowanej
fluoresceiny-12-dUTPdo3-OHkońcówzdegradowanegoDNA.Zjawiskoapoptozyma
niesłychaniedużeznaczeniewmedycynie,stądwieleinstytucjinaukowych,wtym
firmybiotechnologiczne,prowadząbadanianaukoweiaplikacyjne(tzw.Research
&Development,R&D).Takiefirmymarketingowe,jak,,Calbiochem”,
,,Promega”,
,,MolecularProbes”,
,,Sigma”oferująproste,szybkieidokładnetesty(kity),służące
identyfikacjiapoptozyinsitunapoziomiepojedynczejkomórkiorazwkomórkach
płynnychhodowlilubwtkankach(równieżwzamrożonychbądźutrwalonych
wformalinielubparafinie),np.kitwgmetodyTUNEL(TdT-mediateddUTPNick-End
Labeling)firmy,,Promega”.
Jakwidać,problememapoptozyzajętosiębardzoaktywnie,bowiemszybka
identyfikacjategozjawiskajestważnymelementemzapobieganiaspadkuilości
czynnychbiologiczniekomórekpodczashodowlikomercyjnieważnychliniikomór-
kowychzwierząt,produkującychbiofarmaceutyki.Zatrzymanietejkontrolowanej
destrukcjikomórekprzyczynisiędozwiększeniaproduktywnościkultury[60].
Jednakżewmedycynieindukowanieapoptozywkomórkachnowotworowychlub
zmienionychgenetycznienaskutekinfekcjiwirusowejlubinnymiczynnikami
mutagennymijestzjawiskiempozytywnym.
2.3.5.Cyklżyciowykomórek
Cyklkomórkowyskładasięzwieluzdarzeńzachodzącychzarównowjądrze,jak
iwcytoplazmie[38].
Worganizmachprokariotycznychcyklkomórkowyzależyodwarunkówpokar-
mowych,agdyoneoptymalnereplikacja,anastępniesyntezaDNAiRNAoraz
syntezabiałkazajmującałyokresmiędzypodziałamikomórki.Wwarunkachsub-
optymalnychfazasyntezyDNAprzebiegapodobniejakwwarunkachoptymalnych;
wzrostkomórkitrwadomomentupodwojeniajejobjętości,poczymkomórkasiędzieli.
OdtworzonepodczasreplikacjicząsteczkiDNA(chromosom)rozdzielająsiębez