Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.FUNKCJEKOMÓRKI
tylkowjednymokreślonymkierunku,dziękiczemuniemastratenergetycznych.
Fakttenmaogromneznaczeniewtakichprocesach,jakglikolizaiglukoneogeneza
lubfotosyntezaifotooddychanie.
43
2.3.4.Wzrost(proliferation)izaprogramowanaśmierć
(apoptosis)komórki
Wzrostkomórekzachodziwyłączniewtedy,kiedyistniejesprzyjającatemperatura,jest
wystarczającailośćodpowiednichzwiązkówpokarmowych,dostatecznailośćwody
iewentualnietlenu.Przybrakuwodykomórkimogąprzechodzićwstanuśpienia,tj.taki
wjakimznajdująsięnp.cysty,przetrwalniki(bakterie)lubzarodniki(pleśnieitp.).Gdy
brakujeniektórychsubstancjipokarmowych,wzrostmożebyćzahamowanybądź
nieprawidłowy.Równiełatwowstrzymująwzrostwszelkiegorodzajutrucizny,promie-
niowanieiinneczynnikizakłócająceprawidłoweczynnościkomórki.Wieleliniikomórek
możnaprzechowywaćzamrażającje(np.do980
o
Cdladrobnoustrojówlubwciekłym
azociedlakomórekzwierzęcych),anastępniemożnajeożywićprzezdośćszybkie
podwyższenietemperatury.
Badaniawzrostuzazwyczajsąprowadzonenapojedynczychkomórkachlub
whodowlachsynchronicznych,którychkomórkipowinnybyćwjednakowychfazach
wzrostu.Zregułykomórkaprzedpodziałempodwajaswojerozmiary,comożna
wykorzystaćjakowskaźnikwzrostu.Zarównouorganizmówprokariotycznych,jak
ieukariotycznychnajogólniejszymwykładnikiemwzrostujeststałyprzyrostobjętości
komórkiijejsuchejmasy,ujętywsposóbmatematycznyjakotzw.krzywawzrostu.Na
przykładubakteriiprokariotycznych,E.coli,przyrosttenmacharakterliniowy,
ueukariotycznychdrożdżySaccharomycescerevisiaelubSchizosaccharomycespombe
–charakterliniizakończonejplateau,świadczącyotym,żeszybkośćwzrostuulega
zahamowaniu.Wkomórkachssakówpodczashodowlitkankowejkrzywawzrostuma
charakterwykładniczy,gdyższybkośćwzrostupodwajasięzwyklewpołowiecyklu.
ZarównouProcaryota,jakiuEucaryotanigdyniestwierdzono,abyszybkośćwzrostu
zwiększałasięwięcejniżdwukrotnie.
Abywięcokreślićszybkośćwzrostupodczascyklukomórkowegowskazane
jestgromadzeniedanych(jakomateriałustatystycznego)dotyczącychliczbykomórek
(lubwartościOD,tj.gęstościoptycznejhodowli,tzw.opticaldensity)orazich
wymiarówpodczasróżnychfaztegocyklu.Napodstawiepomiarówliniowychprzy
użyciumikroskopumożnaobliczyćobjętośćdanejkomórki,adziękizastosowaniu
przystawkiinterferencyjnejiwaginurkowej(grawimetrycznie)–wyznaczyćsuchą
masępodczaswszystkichfazjejcyklużyciowego(patrzwykreskrzywychwzrostu
narys.2.8[38].
Interpretacjakrzywychwzrostunapotykatrudności,przedewszystkimzpowodu
zwykleniedostateczniezsynchronizowanejpopulacjikomórkowej.Dlategoteżtrudno
jestodróżnićtakpodobnedosiebiekrzywewykładniczeodwzrostuliniowego.Ponadto
kształtkrzywychwzrostuwobrębiedanegogatunkukomórekmożesięzmieniaćpod
wpływemskładupożywkioraztemperaturyiprzybieraćpostaćodmiennąwniezależ-
